راهنمای ارت سنجی کلمپی
راهنمای ارت سنجی کلمپی
آزمایش کیفیت سیستم زمین یکی از اساسی‌ترین مباحث در زمینه نگهداری سیستم‌های الکتریکی به شمار می‌رود. از الکترودهای زمین برای تأمین مسیری امن جهت دفع جریان‌های ناشی از خطا، برخورد صاعقه، الکتریسیته ساکن و امواج الکترومغناطیسی یا رادیویی استفاده می‌شود. با گذشت زمان، سیستم‌های زمین به دلیل شرایط محیطی یا بلایای طبیعی (نظیر برخورد صاعقه) دچار تضعیف یا تخریب می‌شوند. همچنین با توسعه تأسیسات ممکن است نیاز به تغییراتی در سیستم زمین نصب‌شده احساس شود.
از خطرات ناشی از تضعیف سیستم زمین می‌توان به برق‌گرفتگی‌های مرگبار، صدمه به تجهیزات یک کارخانه، کاهش راندمان لوازم حساس برقی، اشکال در خطوط ارتباطی دیجیتالی و افزایش دما و احتمال آتش‌سوزی اشاره کرد. سیستم‌های زمین به دلیل احداث خارج از محوطه ساختمانی یا کارگاهی و دفن در زیر خاک، نسبت به سایر امور تأسیسات برقی چالش‌های متفاوتی محسوب می‌شوند. تنها راه اطمینان از توانایی سیستم در دفع جریان‌های خطا و امواج مزاحم، اندازه‌گیری دورهای مقاومت زمین آن سیستم است.
یک سیستم زمین خوب ضمن محافظت از اشخاص و تجهیزات، سبب بهبود راندمان لوازم حساس الکترونیکی نیز می‌شود. همبندی با زمین نیز یکی از بخش‌های اصلی سیستم بوده و آزمایش کیفیت اتصال زمین همبندی باید در برنامه‌ریزی برای نگهداری سیستم‌های الکتریکی مدنظر قرار گیرد. تا دهه ۱۹۸۰ روش افت ولتاژ (و انواع مختلف آن) تنها شیوه موجود برای چنین آزمایشی بود. تا اینکه در این دهه روش گیرهای (Clamp – on) یا بدون میله (stake – less) ابداع و به تدریج به محبوبیت و مقبولیت آن اضافه شد.
* روش افت پتانسیل یا افت ولتاژ
چنانچه ذکر شد روش گیرهای (Clamp – on) یا بدون میله (stake – less) روش نسبتاً جدیدی برای بررسی کیفیت اتصال زمین به شمار می‌رود؛ اما تاریخچه روش افت ولتاژ به دهه ۱۹۳۰ و تحقیقات پروفسور H.B. Dwight (استاد دانشگاه MIT) بازمی‌گردد. این روش با وجود آنکه دقیق‌ترین شیوه اندازه‌گیری مقاومت الکترود زمین است، مشکلات و معایبی نیز دارد. در اینجا بدون ورود به مباحث تئوری یا فرمول‌های ریاضی مربوطه، با اصول اساسی این روش آشنا می‌شویم.
در این روش بایستی میله‌ای بنام الكترود جریان در فاصله مناسبی از الکترود زمین که به اندازه سیستم زمین بستگی دارد در خاک کوبیده شود (لازم به ذکر است که اتصال الكترود زمین از سیستم باید قطع شود). حال دستگاه ارت سنج به الكترود ارت تحت سنجش، الكترود جریان و یک الكترود ولتاژ متصل می‌شود. با تقسیم فاصله بین دو الکترود به ۱۰ قسمت مساوی، الکترود ولتاژ در ۱۰، ۲۰، ۳۰، … و ۹۰ درصدی فاصله بين الكترود زمین و الکترود جریان در خاک کوبیده شده و در هر نقطه اندازه‌گیری انجام می‌شود. سپس مشابه شکل زیر نموداری از اعداد قرائت‌شده نسبت به طول ترسیم کرده و قسمتی از منحنی که به خط صاف تبدیل شده مقاومت تقریبی الکترود ارت را به دست می‌دهد.
برای دریافت فایل PDF راهنمای ارت سنجی کلمپی کلیک کنید
