ترجمه : مهندس پری پویا
ماخذ: ماهنامه اشری – ژوئن 2016

بعضی وقت ها اجرای قانون به آن آسانی که به نظر می رسد نیست. مخصوصاً زمانی که نوع ساختمان مطرح می شود. سیستم مدیریت دود یک محیط قابل قبول برای تخلیه و جابه جایی افراد فراهم می کند، اما بعضی از مکان ها مخصوصاً زندان ها و بازداشتگاه ها طوری طراحی می شوند که افراد اجازه خروج و جابجایی آزاد در این محیط ها را نداشته باشند. کدها، دستورالعمل ها، استانداردها و نیز مهندسین حفاظت از آتش و شرکت های متخصص در زمینه کنترل دود همیشه منابع کاربردی برای استفاده مهندسینی که در این زمینه فعالیت می کند هستند. بااین حال در مطالب منتشره موجود به مبحث زندان ها و بازداشتگاه ها به طور کاملاً روشن پرداخته نشده است و متخصصین کمی تجربه این نوع ساختمان ها را دارند؛ این مسئله خود سبب بروز مشکلات و بی قاعدگی هایی در حیطه طراحی و ساخت شده است.

این مقاله در مورد به کارگیری اقدامات کنترل دود مرسوم در مکان های حفاظت شده و ایمن، تفاوت های جزئی این نوع ساختمان ها و چگونگی حل تناقضات در کدها و استانداردهای مربوطه و پرهیز از تعبیر و تفسیر اشتباه صحبت می کند.
اصطلاحات فنی در دنیای ما بسیار حساس و مخصوصاً در حوزه مهندسی و طراحی خیلی مهمند. کارهای منتشرشده امروزی معمولاً از اصطلاحات زیر استفاده می کنند: «مدیریت دود»، «کنترل دود» ، «کنترل دود مهندسی شده» و … . گرچه می توان این اصطلاحات را به جای همدیگر استفاده کرد، ولی آیا آنها واقعاً یک معنی می دهند؟
پاسخ به این سؤال به کسی که این سؤال را از او می پرسید، زمینه بحث و نوع تأسیساتی که شما طراحی می کنید بستگی دارد. برای شروع اجازه دهید به اختصار قوانین و داده ها، راهنماهای منتشرشده و استانداردهای موجود در زمینه مدیریت دود را مرور کنیم.

قانون بین المللی ساختمان

کد بین المللی ساختمان (IBC)، رایج ترین و آشناترین قانون پذیرفته شده در صنعت ما می باشد. زندان ها و بازداشتگاه ها معمولاً به عنوان سکونت گروه سازمانی 3-i طبقه بندی می شود. چون ساکنین این اماکن معمولاً افرادی هستند که به دلیل معیارهای امنیتی که تحت کنترل ساکنین نیست نمی توانند از خودشان محافظت کنند. بخش 408 ویرایش 2015 کد بین المللی ساختمان، تعبیه یک سیستم کنترل دود مهندسی شده را برای اتاق های 3-i بدون پنجره الزامی می داند. بدون پنجره بودن در این زمینه به معنای یک پنجره غیرقابل بازشدن که به آسانی هم شکسته نمی شوند یا کلاً بدون پنجره می باشد. IBC این گونه ادامه می دهد: ساختمان های بدون پنجره باید مجهز به یک سیستم کنترل دود مهندسی شده برای هر بخش بدون پنجره باشند. بخش « 909 سیستم کنترل دود » به طور کامل همه الزامات یک سیستم کنترل دود مهندسی شده، اعلام خودکار، عملیات، توقف یا لغو دستی و … می باشد.

انجمن ملی حفاظت در برابر آتش

اتحادیه ملی حفاظت در برابر آتش (NFPA) در صنعت به دلیل تعدد کدها و استانداردها، خصوصاً امنیت جانی، موارد برقی و سوخت گاز و البته آتش شناخته شده می باشد. نوآوری NFPA ، آموزش از طریق کدها، استانداردها، آموزش و تحقیق می باشد. کد 101 NFPA (کد امنیت جانی)، کد کاربردی در حوزه دادرسی ها و کد 92 NFPA) 2012) «سیستم کنترل دود » استانداردی برای کنترل دود است و هیچ استانداردی به طور کامل در مورد بازداشتگاه ها و زندان ها بحث نمی کند. 101NFPA قطعاً شناخته شده ترین و پرکاربردترین کد در میان کدها و استانداردهای 380 است که توسط NFPA منتشرشده است. این کد همچنین مطالب توضیحی و تکمیلی (پیوست A) دارد که مخصوص
محاسبه مقدار دود پیش بینی شده در زندان یا سلول بر اساس تجربه و سوختن آزمایشی کامل و سایر توصیه ها و محاسبات پایه می باشد.

کنترل دود

منابع ASHRAE

بسیاری، هندبوک مهندسی کنترل دود ASHRAE را جامع ترین و رایج ترین مطالب موجود در مورد روش های کنترل دود، پژوهش و روش های رایج مهندسی می دانند. بسیاری از کارشناسان و مهندسین اطفاء حریق این هندبوک را «رساله مقدس » مربوط به این موضوع می دانند. دستورالعمل ها، روش های آنالیز و حتی اطلاعات آب و هوایی برای طراحی سیستم های کنترل دود فقط بخشی از اطلاعات موجود در هندبوک هستند که منابع مفیدی برای خوانندگان آن به شمار می روند. اگرچه این کد با سایر مراجع و استانداردها ناهماهنگ نیست ولی با همکاری NFPA انجمن مهندسی حفاظت در برابر آتش (SFPE) و انجمن کد بین المللی (ICC) منتشرشده است.