دهانه‌های ورود و خروج هوا

کلیه دهانه‌های هوای دریافتی از بیرون و دهانه‌های تخلیه هوا باید سالانه دو بار بازرسی شوند.
دهانه‌های ورود و خروج هوا باید تمیز شده و در صورت لزوم توری‌های حفاظ آن‌ها تعویض شوند وجود رطوبت به سرعت سبب رشد هاگ و قارچ‌های موجود در هوا شده، علاوه بر گرفتگی دریچه،آلودگی را به ساختمان هدایت می‌کند از این رو باید از عدم وجود منافذی که می‌تواند محل تجمع آب و مواد زائد شود اطمینان حاصل نمود.
دمپرهای دستی و موتوری باید کنترل و تمیز شده و از صحت کار موتور و کنترل‌های مربوطه اطمینان حاصل شود
چنانچه در دوره بهره‌برداری دهانه‌های جدیدی برای تخلیه هوا تعبیه شده باشد، باید از عدم ورود هوای آلوده و گازهای زیان‌آور و مضر برای سلامتی انسان، به فضای داخل ساختمان اطمینان حاصل شود.

صافی‌های هوا

صافی‌های هوای دریافتی از بیرون یا تخلیه هوا باید سالانه حداقل دو بار و در موارد حساس و محیط‌های دارای هوای آلوده هرماه بازرسی شوند. صافی‌های پاره باید تعویض و صافی‌های معیوب باید تعمیر یا تعویض شوند. افت فشار دو طرف صافی باید بر اساس مشخصات اعلام‌شده از طرف سازنده کنترل و در صورت رسیدن آن به میزان کثیفی،صافی‌های قابل شستشو، با آب و محلول شوینده مناسب شستشو و صافی‌های یک‌بارمصرف با فیلتر نو و مطابق مشخصات فنی و راندمان مناسب، تعویض شوند.

پلنوم هوا و کویل های سرمایی و گرمایی

پلنوم هوا و کویل های سرمایی و گرمایی باید سالانه حداقل دو بار بازرسی شوند.
کویل ها در صورت لزوم با آب و محلول‌های شوینده شستشو شوند. از پاکیزگی کویل های سرمایی که محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها و میکروب‌ها است باید اطمینان حاصل‌شده و در صورت لزوم ضدعفونی شود.

فن(هواکش)،یاتاقان و تسمه‌پروانه

• این تجهیزات باید سالانه حداقل دو بار بازرسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شوند.
• باید از عملکرد مناسب یاتاقان و بالانس بودن فن اطمینان حاصل‌شده و در صورت نیاز یاتاقان‌ها روغن‌کاری شود.
• میزان کشیدگی تسمه باید کنترل و در حد مناسب تنظیم شود. کشیدگی بیش‌ازحد لازم تسمه، سبب فرسودگی زودرس تسمه و وارد آمدن فشار بیشتر به موتور شده وشل بودن آن باعث کاهش هوادهی و اتلاف انرژی می‌شود.
• جهت چرخش صحیح فن، باید کنترل شود. هوادهی فن در جهت چرخش نادرست، کاهش می‌یابد.

کانال‌کشی‌ها، دریچه‌های توزیع و برگشت هوا

• کانال‌کشی‌ها،دریچه‌های توزیع و برگشت هوا باید سالانه یک‌بار بازرسی و عدم نشتی هوا از کانال‌ها کنترل شود.
• حجم هوای طراحی هر یک از دریچه‌ها باید کنترل و تنظیم شود.
• دمپرهای تنظیم هوا باید بازرسی و تنظیم شوند.
• اتصالات قابل انعطاف در کانال‌ها و محل اتصال به دستگاه‌ها باید بازرسی و در صورت لزوم تعویض شوند.
• عایق‌کاری کانال‌ها باید بازرسی و در صورت لزوم پوشش آن‌ها تعمیر یا تعویض شود.

تعویض هوا و هودهای آشپزخانه

• هودهای آشپزخانه‌ها باید سالم و قابل بهره‌برداری بوده و باید هواکش در صورت ازکارافتادن تعمیر یا تعویض شود.
• هودهای آشپزخانه‌های تجاری باید ماهانه یک‌بار بازرسی، تمیز و شسته شده و ظرف جمع‌آوری روغن تخلیه شود.
• صافی‌ها باید به‌صورت ماهانه شستشو و هرسال تعویض شوند.
• هواکش تخلیه هود آشپزخانه ، دمپر و شبکه خروج هوای آن باید ماهانه بازرسی و درصورت لزوم تمیز شوند.
• سالم، تمیز و باز بودن دهانه‌های ورود هوا به آشپزخانه باید بازرسی و کنترل شود.

دمپرهای ضدآتش

• دمپرهای ضدآتش باید هرسال یک‌بار یا پس از آتش‌سوزی بازرسی شوند.
• فیوزهای سوخته باید تعویض و از استقرار درست دمپر و فیوزهایی که فعال نشده‌اند، مطمئن شده و دریچه‌های دسترسی به فیوز و دمپر به‌صورت کامل هوابند شوند.
• عملکرد موتور دمپرهای موتوری، باید بازرسی و موتور در صورت نیاز، تعمیر یا تعویض شود.

موتورخانه و معاینه فنی آن

تجهیزات موتورخانه از مصرف‌کنندگان عمده انرژی در بخش ساختمان بوده و عدم عملکرد صحیح آن‌ها می‌تواند سبب افزایش مقدار مصرف سوخت و انتشار گازهای آلاینده بیشتر شود. از این رو به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی محیط‌زیست، موتورخانه نیاز به بازرسی و کنترل ادواری و درصورت لزوم تعمیر یا تنظیم تجهیزات آن را دارد . معاینه فنی موتورخانه ها باید هر سال یک‌بار با توجه به الزامات مباحث مقررات ملی ساختمان و استاندارد ملی ایران به شماره 16000 توسط بازرس انجام شود. شرایط موتورخانه باید با الزامات فوق‌الذکر مطابقت نموده و در صورت هرگونه مغایرت، بازرس باید راه کارلازم را ارائه نماید و مالک (یا مالکین) یا نماینده قانونی او (یا آن‌ها) موظف به انجام آن می‌باشد.

دیگ آب گرم، دیگ بخار و تجهیزات مربوطه

علاوه بر بازبینی‌های روزانه یا هفتگی متداول تأسیسات مکانیکی، دیگ‌های آب گرم دیگ‌های بخار و تجهیزات مربوط باید سالانه یک‌بار و به شرح ذیل بازرسی شوند:
• بازرسی مشعل، بازدید فن، دریچه و دمپرهای ورود هوا تمیز کردن کامل مشعل بازبینی افشانک سوخت، مدار جرقه الکتریکی و تمیزکاری و تعویض الکترودها در صورت لزوم.
• بازرسی کلیه کنترل‌ها و نشانگرهای دما وفشار و تصحیح و تنظیم و نظافت و تعویض در صورت لزوم.
• بازکردن درب های دسترسی در جلو و عقب دیگ، تمیزکردن محفظه احتراق و اجزای داخلی آن تا خروجی به دودکش، تعویض واشرهای سوخته و بستن هوابند درب‌های دیگ.
• بازبینی دودکش،کلاهک خروج دود،اندازه‌گیری ترکیبات دود خروجی و مقایسه آن با مقادیر استاندارد و تنظیم مشعل برای تطابق ترکیبات دود خروجی با مقادیر استاندارد.
• باز کردن و بستن شیر قطع سریع تخلیه و شیر اطمینان و آزمایش آن‌ها برای عملکرد مناسب و زیرآب زنی و رسوب‌زدایی بر اساس دستورالعمل‌های سازنده.
• بازرسی تابلوهای برق و کنترل غبارگیری ترمینال‌ها و اجزای تابلو و تعویض قطعات معیوب.
• کنترل پمپ تغذیه دیگ‌های بخار و انجام آزمایش آنالیز آب تغذیه در صورت لزوم.
• بازرسی شیشه‌های آب‌نما و شیرهای ورود و خروج آن و اطمینان از سلامت شیشه و شیرهای،باز کردن و بستن و تمیزکاری آن‌ها و تعویض درصورت نیاز.
• کنترل مخزن تغذیه مواد شیمیایی در مسیر آب تغذیه.

آب‌گرم‌کن‌ها،مبدل‌ها و مخازن تحت‌فشار

مخازن آب گرم،مبدل‌ها و مخازن تحت‌فشار باید سالانه یک‌بار و به شرح زیر بازرسی شوند:
• رسوب‌زدایی مبدل‌ها،باز کردن و بستن شیر تخلیه مخازن و تخلیه آب به میزان150میلی‌متر برای تخلیه رسوبات و املاح ته‌نشین شده و اطمینان از عملکرد سریع شیر.
• بازرسی نشانگرهای دما وفشاروکنترل عملکرد آن‌ها در محدوده موردنیاز و تنظیم،تعمیر یا تعویض آن‌ها در صورت لزوم.
• آزمایش شیرهای اطمینان دما و فشار و اطمینان از عملکرد مناسب آن‌ها.
• بازرسی و آزمایش کلیه تجهیزات کنترلی و حصول اطمینان از عملکرد مناسب.
• بازرسی عایق‌کاری مخازن و پوشش آن‌ها و تعمیر یا بازسازی در صورت نیاز.

منابع انبساط

منابع انبساط باید سالانه حداقل دو بار بازرسی‌شده و در صورت وجود هرگونه عیبی نسبت به رفع آن اقدام شود.
این بازرسی‌ها برای منابع انبساط باز شامل موارد زیر می‌باشد:
• اطمینان از سالم بودن مخزن و عدم وجود پوسیدگی.
• کنترل شیر شناور،سطح آب ولوله‌های متصل به منابع.
• -کنترل سالم بودن عایق مخزن و پوشش آن.
بازرسی‌ها برای منابع انبساط بسته شامل موارد زیر می‌باشد:
• بازرسی کلیه لوازم کنترلی نصب‌شده و حصول اطمینان از عملکرد مناسب
• کنترل بالشتک و مقدارفشار هوای داخل منبع انبساط
• کنترل فشار آب داخل مخزن و تنظیم در صورت لزوم

دودکش‌ها

دودکش دستگاه‌های گرمایی باید دست‌کم سالانه یک‌بار بازدید و درصورت وجود اشکال نسبت به رفع آن اقدام شود. این بازرسی شامل موارد ذیل می‌باشد:
• بازرسی از بخش دهانه خروج دود دستگاه گرمایی تا کلاهک خروج دود به‌صورت عینی و کنترل باز بودن مجرای دودکش.
• کنترل ضخامت ورق، پوشش عایق و وجود پوسیدگی در دودکش‌های فلزی.
• کنترل ضخامت پوشش نسوز در دودکش‌های ساختمانی.
• کنترل شکاف‌های طولی.
• کنترل اتصالات و دریچه‌های بازدید.
• نظافت کلی دودکش در دوره بهره‌برداری.
• کنترل فواصل ایمنی اطراف دودکش و خروجی آن.
• اطمینان از یکپارچگی و عدم نشت و کنترل عدم اتصال دو یا چند دستگاه بدون رعایت ضوابط به یک دودکش.
• بازرسی عایق‌کاری و اصلاح آن در صورت لزوم.

ذخیره‌سازی و لوله‌کشی سوخت مایع

بازرسی تأسیسات ذخیره و انتقال سوخت مایع باید دست‌کم سالی یک‌بار و قبل از شروع فصل سرما انجام شود. الزامات این بند برای سوخت‌هایی نظیر گازوئیل و مازوت بوده و گاز مایع را در برندارد. برای تأسیسات ذخیره و انتقال گاز مایع باید دستورالعمل‌های ایمنی و نگهداری مربوطه رعایت شوند.
تخلیه بخش انتهای مخزن، محل ته‌نشینی رسوبات و لجن تا ارتفاع 150 میلی‌متر از کف و نظافت آن با رعایت دستورالعمل‌های ایمنی شرکت ملی نفت ایران.
بازرسی پوشش مخازن دفنی و روزمینی و انجام عایق‌کاری یا رنگ‌آمیزی در صورت لزوم.
ضخامت سنجی بدنه مخزن در شرایط آب و هوایی مرطوب و خاک خورنده و تعویض آن چنانچه کاهش ضخامت ورق تا حد کمتر از80% ضخامت اولیه پس از ده سال عمر کاری باشد.
بازرسی کنترل‌کننده‌های سطح و حجم سوخت و تعمیر یا تعویض در صورت لزوم.
نظافت صافی‌های سوخت و تمیز کردن یا تعویض آن‌ها در صورت لزوم.
کنترل بست و آویز لوله‌کشی‌ها و تنظیم و انجام تعمیرات ضروری.
کنترل پوشش رنگ لوله‌کشی‌ها و تنظیم و انجام تعمیرات ضروری.
بازرسی کلیه تجهیزات کنترل‌کننده و ایمنی و تعمیر، تنظیم یا تعویض در صورت لزوم.

مخازن دریافت و ذخیره آب

بازرسی مخازن دریافت و ذخیره آب هر سه ماه یک‌بار شامل نظافت کلی و تخلیه بخش زیرین آن به ارتفاع 150 الی 300 میلی‌متر بالاتر از کف، لای روبی، شستشو و ضدعفونی مخزن در صورت لزوم با مواد ضدعفونی‌کننده استاندارد و بهداشتی و مطابق با دستورالعمل‌های ایمنی.

تأسیسات گازرسانی ساختمان‌ها

تأسیسات گاز داخل ساختمان‌ها ممکن است به دلایل مختلفی ازجمله، خوردگی، فرسودگی،تغییرات،تعمیرات ساختمانی و تخریب، دچار نقص شده و باعث وقوع حوادثی مانند گازگرفتگی، ایجاد حریق و انفجار،آلودگی محیط‌زیست و مسمومیت‌های ناشی از آن شده و ایمنی ساکنین را به مخاطره اندازند. ازاین‌رو کلیه تأسیسات و تجهیزات گازسوز نصب‌شده در ساختمان‌ها باید هنگام بهره‌برداری، در دوره‌های زمانی مشخص، مورد بازرسی قرارگرفته و از ایمن بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود.
هدف این فصل تعیین حداقل الزاماتی است که باید برای جلوگیری از بروز خطرات مختلف،در زمان بهره‌برداری از تأسیسات گازرسانی ساختمان‌ها، رعایت شود.

دودکش‌ها و متعلقات

دودکش وسایل گازسوز و متعلقات آن باید به‌صورت مداوم مورد بازرسی قرار گیرد. مسئول نگهداری ساختمان باید حداقل هر سه ماه یک‌بار و در مواقعی که تغییرات شدید جوی مانند کاهش یا افزایش شدید دمای هوا،باد شدید یا طوفان، رخ دهد،از دودکش،محل اتصال دودکش به دستگاه گازسوز، مسیر عبور،اتصالات و کلاهک آن بازدید و از باز بودن مجرای دودکش، سالم بودن مسیر،دود بند بودن اتصالات و محل اتصال به دستگاه گازسوز و نصب و سالم بودن کلاهک،اطمینان حاصل نماید و در صورت مناسب نبودن وضعیت دودکش و متعلقات آن اقدام لازم در ارتباط با اصلاح را انجام داده و پس از حصول اطمینان از صحت آن‌ها،گزارشی تهیه و در پرونده مربوط به نگهداری ساختمان ثبت و بایگانی نماید.

مجاری تهویه

مجاری تهویه باید به‌صورت مداوم مورد بازرسی قرار گیرد. مسئول نگهداری ساختمان باید حداقل هر سه ماه یک‌بار و در مواقعی که تغییرات شدید جوی مانند کاهش یا افزایش شدید دمای هوا، باد شدید یا طوفان، رخ دهد، نسبت به بازرسی مجاری تهویه اقدام و از باز بودن آن‌ها اطمینان حاصل نماید و در صورت مناسب نبودن وضعیت، باید اقدام لازم در ارتباط با اصلاح را انجام داده و پس از حصول اطمینان از صحت آن‌ها، گزارشی را تهیه و در پرونده مربوط به نگهداری ساختمان بایگانی نماید.

نشت گاز

در صورت وجود نشتی در شبکه گاز ساختمان،مسئول نگهداری ساختمان باید از طریق افراد ذی صلاح جهت برطرف نمودن نشتی اقدام نماید. علاوه بران در موارد نشست گاز اقدامات فوری و هم‌زمان ذیل باید انجام شود:
اتاق،ساختمان و یا محوطه آلوده به گاز از کلیه ساکنین آن تخلیه شود.
درها و پنجره‌های محلی که گاز در آن جمع شده است، باز و توسط حوله مرطوب جریان خروج گاز تسریع شود.
از هرگونه امکانات باید برای از بین بردن کلیه منابع تولید احتراق استفاده شود. کشیدن سیگار، روشن کردن کبریت قطع و وصل کلیدها و وسایل برقی یا باز کردن در کوره‌ها ممنوع است.در صورت امکان، جریان اصلی برق از محل دورتری قطع‌شده تا کلیدهای خودکار برقی نیز در محوطه خطرناک نتوانند عمل نمایند.
جریان گاز به محوطه مربوطه قطع شود.
ساختمان‌های مجاور نیز ازنظر آلوده شدن به گاز بازرسی شود
مراتب به شرکت ملی گاز ایران اطلاع داده شود.

سیستم‌های اعلام حریق

سیستم‌های اعلام حریق و متعلقات آن‌ها باید برای موارد زیر بازرسی و کنترل شوند و اطمینان حاصل شود که عملکرد لازم و کافی را در مورد ضروری دارا باشند:
• کلیه دتکتورها
• کلیه شستی ها
• کلیه آژیرها
• چراغ‌های کنترل شونده از راه دور
• باطری‌های سیستم اضطراری
• بخش‌های مختلف مدارهای ارتباطی اعم ازکابل ها و سیم‌ها و سایر اجزا و متعلقات سیستم

شبکه آب آتش‌نشانی ساختمان

موارد زیر باید در مورد شبکه آب آتش‌نشانی ساختمان بازرسی و نسبت به صحت عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل شود:
• عملکرد پمپ و متعلقات برقی و مکانیکی افزایش فشار
• شبکه لوله‌های آب‌رسانی، خشک و تر
• مخزن ذخیره آب ازنظر حجم آب موجود،پوسیدگی،نشتی و حفاظت در برابر یخ‌زدگی و کنترل لوله‌ها،شیرها و اتصالات مربوط به آن
• کنترل جعبه‌های آتش‌نشانی ازنظر ظاهری،باز و بسته شدن درب وجود کلید در محل مخصوص،کنترل قرقره‌های شیلنگ توزیع آب و اتصالات مربوطه
• کنترل سیستم برق اضطراری و صحت عملکرد آن
• کنترل شبکه بارنده افشانه‌ها و متناسب بودن نوع آن‌ها با محل نصب
• کنترل وجود برچسب مخصوص راهنمایی محل اتصال شبکه آب شهری و سیستم آتش‌نشانی
موتورخانه
با توجه به این‌که موتورخانه در ساختمان ازجمله محل هائی است که در آن پتانسیل ایجاد حریق زیاد است، ازاین‌رو باید نسبت به نگهداری و برقراری شرایط ایمنی آن در مقابل حریق توجه ویژه‌ای شود. در موتورخانه‌ها باید موارد ذیل کنترل و بازرسی شود
نوع،تعداد و محل نصب خاموش‌کننده‌ها و تناسب آن‌ها با وسعت و تجهیزات موتورخانه
تهویه و تأمین هوای لازم برای احتراق و تجهیزات تخلیه دود
راه‌های دسترسی و باز بودن مسیر تردد

پارکینگ

موارد زیر باید در پارکینگ‌ها کنترل‌شده و صحت عملکرد آن‌ها مشخص شود:
• شبکه بارنده و شبکه آب آتش‌نشانی و جعبه‌ها و متعلقات نصب‌شده
• سیستم‌های تهویه و تخلیه هوا
• سیستم کشف و اعلام حریق و محل وضعیت نصب آن‌ها
• راه‌های خروجی و نشانگرهای خروجی
• چراغ‌های اضطراری و تابلوهای هشداردهنده