مقدمه
نصب پکیج دیواری یکی از حساسترین مراحل در اجرای سیستمهای تاسیساتی ساختمان محسوب میشود. انتخاب محل مناسب، اجرای صحیح لولهکشی، رعایت الزامات ایمنی و انطباق با استانداردهای ملی و بینالمللی عواملی هستند که عملکرد بلندمدت و ایمن دستگاه را تضمین میکنند. در این مقاله یک چکلیست اجرایی تخصصی ارائه میشود که علاوه بر انطباق با استاندارد ملی ایران (ISIRI 13811)، با استانداردهای بینالمللی نظیر EN 15502 و BS 6798 نیز همپوشانی دارد.
بخش اول: الزامات اختصاصی انتخاب و نصب دستگاه های گازسوز و دودکش آنها
در انتخاب دستگاه گازسوز باید مشخصات دستگاه مورد نظر بررسی و با فضای محلی که دستگاه در آن نصب می شود از نظر ظرفیت، تامین هوای احتراق، تخلیه محصولات احتراق، محل نصب، دسترسی و فواصل لازم از جوانب مطابقت داشته باشد.
بر طبق مبحث 17 مقررات ملی ساختمان، برخی از الزامات زیر براساس نوع کاربرد به این شرح است:
دستگاه های گازسوز تولید آب گرم
پکیج
- شرایط تامین هوا و دودکش پکیج ها باید بر اساس الزامات این مبحث باشد.
- محل نصب پکیج از نظر موقعیت مکانی ف ارتفاع و فاصله جداره های آن از جوانب،بالا و پایین باید بر اساس مشخصات ارائه شده در جدول 1-4-17 تعیین شود.
- دودکش پکیج های محفظه احتراق بسته، باید توسط سازنده و همراه با پکیج ارائه شود.
- دودکش پکیج های بدون فن با محفظه احتراق باز، باید مطابق الزامات فصل چهارم طراحی و اجرا شود.
- دودکش پکیج های چگالشی باید از نوع استیل یا پلیمری دارای استاندارد BS EN-14471 باشد.
- سازنده یا وارد کننده باید دستور العمل بهره برداری و ضوابط نگهداری را همراه با دستگاه ارائه نماید.
- حداقل فاصله مجاز پکیج هایی که هوای احتراق آن ها از فضای محل نصب دستگاه تامین می شود با بخش مکش فن،دستگاه های دارای دمنده،باید 3 متر باشد.
- در ساختمان های مسکونی، حداقل فاصله مجاز پکیج هایی که هوای احتراق آن ها از فضای محل نصب دستگاه تامین می شود تا هود اجاق گاز،باید حداقل 1 متر باشد.
- انتهای دهانه خروجی دودکش پکیج با مجاری ورود هوا و بخش مکش دستگاه های مکانیکی تامین یا تعویض کننده هوا باید حداقل 3 متر فاصله افقی داشته باشد و جهت خروج محصولات احتراق از انتهای دودکش نباید به سمت آن ها باشد. در صورتی که رعایت این فاصله مقدور نباشد، باید انتهای دهانه خروجی دودکش پکیج حداقل 2 متر بالاتر از مجاری فوق قرار گیرد.
- استفاده از پکیجی که دودکش مناسب آن تعبیه نشده باشد،ممنوع است. انتخاب پکیج هایی که به دودکش از نوع خاصی نیاز دارند،مانند دودکش های دوجداره فلزی یا دودکش های مقوم در برابر خوردگی، درصورتی مجاز است که طراحی بر اساس مشخصات آن ها انجام شده باشد.
بخش دوم: لولهکشی آب و گاز
-
اتصالات گاز
- استفاده از شیلنگ گاز خانگی غیرمجاز است. باید از لوله فولادی بدون درز یا لوله مسی مطابق استاندارد BS EN 1057 استفاده شود.
- تست نشت گاز مطابق ISIRI 7799 الزامی است.
-
لولهکشی آب سرد و گرم
- جنس لولهها ترجیحاً پنجلایه یا مسی باشد.
- استفاده از فیلتر رسوبگیر پیش از ورود آب به پکیج توصیه میشود (استاندارد ISIRI 12753).
-
لوله تخلیه آب تقطیر
- در پکیجهای چگالشی باید از لوله PVC مقاوم در برابر خوردگی استفاده شود.
- اتصال مستقیم به شبکه فاضلاب با سیفون الزامی است (مطابق EN 12056).
بخش سوم: الزامات دودکش
-
قطر دودکش
- مطابق EN 1443 باید متناسب با ظرفیت دستگاه انتخاب شود.
- حداقل قطر برای پکیجهای خانگی 60 میلیمتر دوجداره است.
-
خروجی دودکش
- فاصله افقی خروجی از پنجره یا درب حداقل 60 سانتیمتر.
- خروجی نباید به سمت بالکن یا فضای بسته هدایت شود.
-
کنترل مکش
- تست مکش با دستگاه مانومتر مطابق EN 1856 قبل از بهرهبرداری الزامی است.
بخش چهارم: الزامات برقی
-
تغذیه برق
- ولتاژ ورودی 220 ولت ±10%.
- اتصال زمین (ارت) بر اساس ISIRI 60745 ضروری است.
-
محافظ جان و فیوز
- نصب فیوز مینیاتوری 16 آمپر توصیه میشود.
- استفاده از RCD یا محافظ جان مطابق IEC 61008 برای جلوگیری از برقگرفتگی.
چکلیست اجرایی نصب پکیج دیواری:
ردیف | مورد بررسی | استاندارد مرجع | وضعیت |
1 | بررسی محل نصب از نظر تهویه | EN 15502 / ISIRI 13811 | ⬜ انجام شد |
2 | رعایت فاصلههای ایمنی از دیوار و سقف | ISIRI 13811 | ⬜ انجام شد |
3 | نصب لوله گاز استاندارد و تست نشت | ISIRI 7799 / BS EN 1057 | ⬜ انجام شد |
4 | اتصال آب سرد و گرم با فیلتر رسوبگیر | ISIRI 12753 | ⬜ انجام شد |
5 | نصب دودکش دوجداره و تست مکش | EN 1443 / EN 1856 | ⬜ انجام شد |
6 | نصب فیوز و محافظ جان | IEC 61008 / ISIRI 60745 | ⬜ انجام شد |
7 | تست نهایی عملکرد دستگاه | دستورالعمل سازنده | ⬜ انجام شد |
بخش پنجم: مقایسه استاندارد ملی ایران و EN 15502
- تهویه: هر دو استاندارد بر وجود هوای تازه تأکید دارند اما EN 15502 جزئیات بیشتری برای محاسبه دبی هوا ارائه میدهد.
- ایمنی گاز: ISIRI الزام به استفاده از بست فلزی برای لوله گاز دارد، در حالی که EN 15502 بیشتر روی تست فشار تمرکز کرده است.
- خروج دود: در استاندارد ملی ایران حداقل طول افقی دودکش 2 متر تعریف شده، اما EN 15502 حداقل و حداکثر طول را بر اساس ظرفیت دستگاه تعیین میکند.
- ایمنی برق: در ایران اتصال ارت الزامی است، اما در اروپا علاوه بر ارت، استفاده از سیستم همبندی پتانسیل نیز توصیه میشود.
بخش ششم: خطاهای رایج در نصب پکیج دیواری و راهکارهای پیشگیرانه
-
انتخاب محل نامناسب نصب
- خطا: نصب در فضاهای بدون تهویه یا در نزدیکی پنجرهها و دربها.
- راهکار: پیش از نصب، شرایط تهویه مطابق EN 15502 بررسی شود و در صورت نیاز دریچههای هوای تازه اضافه شوند.
-
عدم استفاده از دودکش استاندارد
- خطا: استفاده از دودکش تکجداره یا لولههای انعطافپذیر غیراستاندارد.
- راهکار: استفاده الزامی از دودکش دوجداره استیل یا آلومینیوم مقاوم در برابر حرارت و اسیدهای حاصل از احتراق.
-
عدم اجرای صحیح لوله گاز
- خطا: اتصال پکیج به گاز شهری با شیلنگهای پلاستیکی یا طولانی.
- راهکار: استفاده از لوله فولادی یا مسی و انجام تست نشتی با مانومتر طبق ISIRI 7799.
-
نبود فیلتر رسوبگیر
- خطا: اتصال مستقیم آب شهری بدون فیلتر به پکیج.
- راهکار: نصب فیلتر پلیفسفات یا مغناطیسی برای افزایش طول عمر مبدل حرارتی.
-
عدم رعایت الزامات برقی
- خطا: اتصال مستقیم دستگاه به برق بدون فیوز یا محافظ جان.
- راهکار: نصب کلید محافظ جان (RCD) و ارتینگ صحیح مطابق IEC 61008.
-
بیتوجهی به تستهای نهایی
- خطا: راهاندازی دستگاه بدون تست مکش دودکش یا فشار مدار بسته.
- راهکار: اجرای تستهای عملکردی پیش از تحویل پروژه.
نتیجهگیری
رعایت اصول نصب استاندارد پکیج دیواری، علاوه بر افزایش عمر مفید دستگاه، ضریب ایمنی و بهرهوری انرژی را نیز ارتقا میدهد. استفاده از یک چکلیست اجرایی کامل و مقایسه مداوم با استانداردهای معتبر بینالمللی میتواند راهنمای مهندسین و مجریان تاسیسات در پروژههای ساختمانی باشد.
اگر شما هم مشتاق یادگیری تخصصی و حرفه ای آموزش کارگاه عملی نصب،تعمیرات و عیب یابی پکیج با استادی مجرب هستید میتوانید در دوره آموزشی کارگاه عملی نصب،تعمیرات و عیب یابی پکیج ثبت نام کنید.