آلودگی در وانهای گردابی
گزارش های اخیر در ارتباط با بیماری های ناشی از وان های گردابی نظیر سپتی سِمی، عفونت های پوستی، عفونت های دستگاه ادراری، پنومونی، لژیونر و تب، Pontiac نگرانی و توجه زیاد متولیان بهداشت را در خصوص خطرات استفاده از این وانها برانگیخته است. یک وان گردابی سیستمی است که لوله های آب و لوله های غیر قبال دسترس هوا را به یکدیگر مربوط می کند. هنگامی که فرد حمام کننده، وان را پر کرده و سیستم را فعال می سازد، میکروب های طبیعی بدن، چرک، ورآمده های پوست، ترشحات و مواد دفعی بدن و کف صابون همگی داخل سیستم به چرخش در آمده و درون لوله ها لایه یا پوسته زنده ای را به نام بیوفیلم ایجاد می کنند.
بیوفیلم سرشار از مواد مغذی برای رشد باکتری ها بوده و به خاطر شرایط فیزیولوژیک خاصی که دارد نسبت به انواع مواد پاک کننده و روش های میکروب زدایی مقاومت زیادی نشان می دهد. سازندگان این وان ها توصیه می کنند که سیستم با شوینده های ماشین ظرفشویی، مواد سفید کننده، سرکه یا جوش شیرین شسته شوند، هرچند که تاثیر پذیری این مواد هنوز قطعی نشده است. در بیشتر این سیستم ها، وقتی پمپ خاموش می شود، آب کثیف وان به سیستم لوله کشی هوا راه پیدا می کند و هنگامی که پمپ به کار می افتد، برخلاف سیستم چرخش در لوله های آب، سیستم لوله کشی هوا به مایع اجازه ورود و نفوذ را نمی دهد. در این حالت، حتی موثر ترین مواد پاک کننده نیز نمی توانند به لوله های هوا راه پیدا کنند. در نتیجه این سیستم با هیچ روشی قابل تمیز شدن نمی باشد. اگر چه وان بعد از هر بار استفاده تخلیه می شود، اما به نظر می رسد که سیستم آب در چرخش به طور کامل تخلیه نمی گردد.
کمیته استاندارد های صنعتی آمریکا استانداردی را تصویب کرده است که اجازه می دهد بعد از اینکه وان به طور کامل تخلیه شد، سیستم آب در چرخش ۱۰ اونس از آب کثیف حمام را در خود نگه دارد. آب راکد وان داخل سیستم محبوس شده، غنی از بیوفیلم بوده که محیط بسیار مناسبی را برای رشد باکتریهای عفونت زا فراهم می کند. از طرف دیگر هوا دهی آب توسط فواره های وان باعث می شوند که میکروبها به صورت ذرات آئروسل در هوا پخش شوند. بدین ترتیب فردی که حمام می کند در معرض هجوم میکروب های بیماری زا قرار می گیرد.
روش تحقیق
به منظور ارزیابی آلودگی های میکروبی، نمونه هایی از آب وان های گردابی از منازل شخصی و هتل های سراسر ایالات متحده جمع آوری شدند و تحت آنالیز میکروبی قرار گرفتند. بدین ترتیب که در شرایط استریل، نمونه هایی از آب شیر و آب وان تهیه و به ظرف ۱۰۰ میلی لیتری منتقل شدند. در یکی از ظروف، نمونه آب شیر بعد از اینکه شیر به مدت۲_۱ دقیقه باز بوده، جمع آوری گردید. در ۴ ظرف دیگر نمونه هایی از آب وان، بعد از اینکه وان پر شد و فواره های آن به مدت۳_۲ دقیقه آبفشانی کردند، جمع آوری گردیدند. برای انجام آزمایش های باکتریولوژیک ابتدا غلظت های مختلفی از آب تهیه شد تا شمارش تعداد نسبی باکتری ها میسر گردد. در مرحله بعد، حجم های ۱۰۰ میلیمتری آب توسط فیلترهای غشایی صاف شدند و فیلترها سپس در ظروف حاوی محیط های کشت قرار داده شدند.
نتایج آزمایش ها نشان داد که در مقایسه با نمونه های آب شیر، تعداد باکتری ها در نمونه های آب شیر، تعداد باکتری ها در نمونه های آب وان گردابی به میزان قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرده بودند(جدول۱). بعلاوه در تمام نمونه های آب وان، رشد میکروبی حاصل شده؛ در صورتی که ۷۲% نمونه های آب شیر، رشد میکروبی را نشان ندادند. آنالیز باکتریایی نمونه های آب وان در جدول ۲، ارائه شده است.
جدول 1
جدول 2
نتیجه گیری
چندین سال است که ارتباط بین عفونت ها و وان های گردابی مشخص شده اما اکنون به علت استفاده روز افزون از روش آب درمانی، این موضوع باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. طی تحقیقی که در انگلستان بر روی وان های گردابی صورت گرفت وجود pseudomanas aeruginosa در این وان ها به اثبات رسید. این موضوع، متولیان امور بهداشتی این کشور را بر آن داشت تا بررسی ها و تحقیقات بیشتری را در مورد ارتباط بین استفاده از وان های گردابی و عفونت ها انجام دهند تا بتوانند در این خصوص دستورالعمل های بهداشتی لازم را وضع کنند.
در هلند نیز در سال ۱۹۹۹، ۲۴۲ مورد از بیماری لژیونر گزارش شد که ناشی از یک وان گردابی بود که باکتریها را به صورت آئروسل در هوا پخش کرده بود و این مسئله موحب شد تا دولت هلند به طور جدی با اجرای تدابیر ایمنی با مبارزه با این بیماری اقدام کند.
به علت وجود میکروب های بیماری زا در وانه ای گردابی، باید آموزش و اطلاع رسانی همگانی در خصوص خطرات استفاده از این وان ها در اولویت قرار گیرد و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف شده و نیز کسانی که به تازگی عمل جراحی کرده اند نباید از وان های گردابی استفاده کنند. از فرو بردن سر در زیر آب و یا خوردن آب این وان ها نیز باید جدا خودداری نمود. نکته دیگری که به خصوص در بیمارستان ها باید به آن توجه شود این است که وان های گردابی می توانند به صورت منبعی از میکروب های مقاوم به آنتی بیوتیک ها عمل کنند.
فن آوری های جدید در طراحی و استفاده از سیستم های تمیز کننده در کاستن خطرات مرتبط با آلودگی های میکروبی وان های گردابی سودمند خواهند بود.
