درجه حفاظت بدنه لوازم و تجهيزات الكتريكي در برابر نفوذ رطوبت اشياء خارجي
برگرفته از کتاب هندبوک جامع تاسیسات الکتریکی، ایمان سریری، نشر نوآور
درجه حفاظت
درجه حفاظت لوازم و تجهيزات الكتريكي در برابر نفوذ رطوبت و اشياء خارجي مطابق استاندارد شماره 2868 موسسه استاندارد ايران تحت عنوان “طبقه‌بندي درجات حفاظت پوشش‌ها در لوازم الكتريکی” از جمله چراغ‌ها طبقه‌بندي مي‌شود.
شماره 1 داراي 2 درجه حفاظت مي‌باشد و عموماً با يك عدد 2 رقمي همراه است، رقم مشخصه اول(رقم سمت چپ) كه درجه حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمت‌هاي برق دار و يا نفوذ اجسام و اشياء خارجي به محفظه برق دار را نشان مي‌دهد، و رقم مشخصه دوم(رقم سمت راست)، درجه حفاظت در برابر آب و رطوبت را نشان مي‌دهد و به صورت IPxx نشان داده مي‌شود.
مقادير اولين و دومين رقم مشخصه و شرح مختصر آن‌ها و ميزان حفاظت آن‌ها در جداول زیر نشان داده شده است.
جدول 2-2- ميزان حفاظت تعيين شده به وسيله اولين رقم مشخصه در برابر نفوذ اجسام و اشياء خارجي برابر استاندارد 2868 ايران و IEC60529
| رقم مشخصه اول |
ميزان حفاظت |
|
| شرح مختصر | جزئيات نوع حفاظت ايجاد شده به‌وسيله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ويژه‌اي ندارد |
| 1 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 50 ميلي متر | داراي حفاظت براي اعضاي بزرگ بدن انسان مانند دست (ولي فاقد حفاظت در برابر دسترسي عمدي). داراي حفاظت براي اجسام بيش از 50 ميلي‌متر قطر |
| 2 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 12 ميلي متر | داراي حفاظت براي انگشتان يا اجسامي كه طول آن از 80 ميلي‌متر متجاوز نباشد. داراي حفاظت براي اجسام سخت با قطر بيش از 12 ميلي متر |
| 3 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 5/2 ميلي متر | داراي حفاظت براي ابزارها، سيم‌ها و غيره با قطر يا با ضخامت بيش از 5/2 ميلي‌متر، داراي حفاظت براي اجسام سخت با قطر بيش از 5/2 ميلي‌متر |
| 4 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 5/1 ميلي متر | داراي حفاظت براي سیم‌ها یا تسمه‌ها با ضخامت بیش از یک میلی متر. دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 5/1 میلی متر |
| 5 | حفاظت در برابر گرد و غبار | از نفوذ گرد و غبار به درون دستگاه كاملاً جلوگيري نشده است ليكن گرد و غبار به ميزاني كه در كار دستگاه ايجاد اختلال كند وارد نمي‌شود. |
| 6 | غير قابل نفوذ در برابر گرد و غبار | هيچ گونه گرد و غباري نفوذ نمي‌كند. |
جدول 2-3- ميزان حفاظت تعيين شده به وسيله دومين رقم مشخصه (حفاظت در برابر آب و رطوبت) برابر استاندارد 2868 ايران و IEC60529
| رقم مشخصه دوم | ميزان حفاظت | |
| شرح مختصر | جزئيات نوع حفاظت ايجاد شده به‌وسيله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ويژه‌اي ندارد. |
| 1 | حفاظت شده در برابر چكيدن آب | چكيدن آب (ريزش عمودي قطرات) اثر زيان آوري ندارد. |
| 2 | حفاظت شده در برابر چكيدن آب با زاويه انحراف تا 15 درجه | قطرات عمودي آب بر پوشش با زاويه انحراف تا 15 درجه اثر زيان آور نخواهد داشت. |
| 3 | حفاظت شده در برابر پاشيدگي آب | بارش آب به صورت پاشيدگي تا زاويه 60 درجه از وضع قائم اثر زيان آور ندارد. |
| 4 | حفاظت شده در برابر ترشح آب | آب ترشح شده از هر سو به پوشش دستگاه اثر زيان آور نخواهد داشت. |
| 5 | حفاظت شده در برابر فوران آب | آب پرتاب شده توسط آب پخش كن از هر سو به پوشش دستگاه اثر زيان‌آور ندارد. |
| 6 | حفاظت شده در برابر امواج دريا | آب حاصله از امواج درياي طوفاني يا فوران شديد آب نبايد به مقدار زيان آور داخل محفظه شود. |
| 7 | حفاظت شده در برابر اثرات غوطه ور شدن در آب | هنگامي كه پوشش دستگاه در شرايط معيني از فشار و زمان در آب غوطه ور مي‌شود نبايد نفوذ آب به مقدار زيان آوري در آن امكان‌پذير باشد. |
| 8 | حفاظت شده در برابر فرورفتگي در زير آب | تجهيزات براي فرورفتگي مداوم در زير آب در شرايطي كه به وسيله سازنده مشخص مي‌شود مناسب است.
تبصره: معمولاً اين بدان معني است كه تجهيزات به طور غير قابل نفوذي آب‌بندي شود. هر چند در انواع معيني از تجهيزات، اين طور استنباط مي‌شود كه آب ممكن است داخل شود اما اثر زيان آور نخواهد داشت. |
مقادير رقم مشخصه اول و دوم، درجه حفاظت، شرح مختصر و تعريف IEC براي حفاظت اشخاص و نيز حفاظت قسمت‌هاي ماشين دوار(موتورها) در جداول زیر منعكس گرديده است.
جدول 2-4- رقم اول مشخصه IP براي حفاظت اشخاص و نيز حفاظت قسمت‌هاي ماشين‌هاي دَوّار و در داخل دستگاه
| شماره | شرح مختصر | تعريف IEC |
| 0 | ماشين بدون حفاظت | هيچ گونه حفاظت ويژه‌اي وجود ندارد. |
| 1 | ماشين در برابر اجسام جامد خارجي با قطر بيش از 50 ميلي‌متر حفاظت دارد. | داراي حفاظت در برابر تماس تصادفي يا نزديك شدن اعضاي بدن انسان مانند دست (ولي بدون حفاظت در برابر دسترسي عمدي) و اجسام جامد خارجي با قطر بيش از 50 ميلي‌متر با قسمت‌هاي برق دار يا متحرك در داخل بدنه دستگاه |
| 2 | ماشين در برابر اجسام جامد خارجي با قطر بيش از 12 ميلي‌متر حفاظت دارد. | داراي حفاظت در برابر نزديك شدن انگشتان يا ساير اجسام مشابه كه طول آن از 80 ميلي‌متر تجاوز نكند و اجزاي اجسام جامد با قطر بيش از 12 ميلي‌متر با قسمت‌هاي برق دار يا متحرك در داخل بدنه دستگاه |
| 3 | ماشين در برابر اجسام جامد با قطر بيش از 5/2 ميلي‌متر حفاظت دارد | داراي حفاظت در برابر تماس يا نزديك شدن ابزار يا سيم‌ها با قطر بيش از 5/2 ميلي‌متر با قسمت‌هاي برقدار يا متحرك در داخل بدنه دستگاه |
| 4 | ماشين در برابر اجسام جامد با قطر بيش از 1 ميلي‌متر حفاظت دارد | داراي حفاظت در برابر تماس يا نزديك شدن سيم‌ها يا نوارهايي به قطر بيش از 1 ميلي‌متر و اجزاي اجسام جامد يا قطر بيش از 1 ميلي‌متر با قسمت‌هاي برق دار يا متحرك در داخل بدنه دستگاه |
| 5 | ماشين در برابر گرد و خاك حفاظت دارد | از ورود گرد و خاك به طور كامل جلوگيري نمي شود ولي گرد و خاك نيز به مقداري كه براي اختلال در كار رضايتبخش ماشين كافي باشد وارد دستگاه نخواهد شد. |
| 6 | کاملا بسته در برابر گردو غبار | از ورود گردو غبار به طورکامل جلوگیری می‌شود. |
1- شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن نوع حفاظت استفاده شود.
2- ماشین‌هایی که رقم اول مشخصه آن دارای شماره‌های 1، 2، 3 یا 4 می‌باشد. اشیا منظم یا غیرمنظمی که ابعاد سه گانه عمود بر هم آن از رقم تعیین شده در جدول متجاوز باشد را شامل نمی‌شود.
3- در جهت حفاظت تعیین شده در برابر گردو خاک در این استاندارد کلی است. هنگامی که نوع گردو خاک (ابعاد ذرات، ماهیت آن مانند فیبری) مشخص شود، شرایط آزمون با توافق سازنده و مصرف‌کننده تعیین شود.
جدول 2-5- رقم مشخصه دوم مشخصه IP براي حفاظت در برابر اثرات زيان آور نفوذ آب به ماشين‌هاي دوّار
| شماره | شرح مختصر | تعريف IEC |
| 0 | ماشين بدون حفاظت | هيچ گونه حفاظت ويژه‌اي وجود ندارد |
| 1 | ماشين در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات آب كه به طور عمودي برروي ماشين فرو مي‌افتد هيچ گونه اثر زيان باري نخواهد داشت. |
| 2 | ماشين با انحراف حداكثر 15 درجه در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات عمودي آب برروي ماشيني كه حداكثر 15 درجه نسبت به وضعيت عادي آن منحرف شده باشد، هيچ گونه اثر زيان باري نخواهد داشت. |
| 3 | ماشين در برابر افشاندن آب (spraying) باران حفاظت دارد. | قطرات آب كه به صورت افشان و با زاويه حداكثر 60 درجه نسبت به خط قائم برروي دستگاه فرود آيد اثر زيان آوري نخواهد داشت. |
| 4 | ماشين در برابر پاشيده شدن آب حفاظت دارد. | آبي كه از هر جهت برروي ماشين پاشيده شود هيچ گونه اثر سويي بر آن نخواهد داشت. |
| 5 | ماشين در برابر فوران آب حفاظت دارد. | فوران آب از هر نوزل و از هر جهت هيچ گونه اثر زيان آور برروي ماشين نخواهد داشت. |
| 6 | ماشين در برابر درياهاي طوفاني حفاظت دارد. | آب درياهاي طوفاني يا آب فواره‌هاي قوي و با فشار، به طوري كه اثر سوء بر دستگاه باقي گذارد، وارد آن نخواهد شد. |
| 7 | ماشين در برابر فرورفتن در آب حفاظت دارد. | اگر ماشين در شرايط مشخصي از فشار و زمان در آب فرو رود آب به صورت زيان آور وارد ماشين نخواهد شد. |
| 8 | ماشين در برابر فرو رفتن دايم در آب حفاظت دارد. | ماشين براي فرورفتن دايم در آب در شرايطي كه به‌وسيله سازنده مشخص مي‌شود مناسب است. |
1- شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن حفاظت استفاده شود.
2- معمولا این بدان معنی است که ماشین به صورت غیرقابل نفوذ بسته است. هرچند در برخی انواع ماشین‌ها می‌تواند بدان معنی باشد که آب فقط ممکن است به گونه‌ای وارد دستگاه شود که زیان‌آور نباشد.
برای دریافت فایل کامل مقاله بر روی درجه حفاظت بدنه لوازم و تجهيزات الكتريكي در برابر نفوذ رطوبت اشياء خارجي کلیک کنید
