درجه حفاظت بدنه لوازم و تجهيزات الكتريكی در برابر نفوذ رطوبت اشياء خارجی
برگرفته از کتاب هندبوک جامع تاسیسات الکتریکی، ایمان سریری، نشر نوآور
درجه حفاظت لوازم و تجهيزات الكتريكی در برابر نفوذ رطوبت و اشياء خارجی مطابق استاندارد شماره 2868 مؤسسه استاندارد ايران تحت عنوان “طبقه‌بندی درجات حفاظت پوشش‌ها در لوازم الكتريکی” از جمله چراغ‌ها طبقه‌بندی می‌شود.
شماره 1 دارای 2 درجه حفاظت می‌باشد و عموماً با يک عدد 2 رقمی همراه است، رقم مشخصه اول (رقم سمت چپ) كه درجه حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمت‌های برقدار و يا نفوذ اجسام و اشياء خارجی به محفظه برقدار را نشان می‌دهد، و رقم مشخصه دوم(رقم سمت راست)، درجه حفاظت در برابر آب و رطوبت را نشان می‌دهد و به‌صورت IPxx نشان داده می‌شود.
مقادير اولين و دومين رقم مشخصه و شرح مختصر آن‌ها و ميزان حفاظت آن‌ها در جداول زیر نشان داده شده است.
جدول 2-2- ميزان حفاظت تعيين شده به وسيله اولين رقم مشخصه در برابر نفوذ اجسام و اشياء خارجی برابر استاندارد 2868 ايران و IEC60529
| رقم مشخصه اول | ميزان حفاظت | |
| شرح مختصر | جزئيات نوع حفاظت ايجاد شده به‌وسيله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ويژه‌ای ندارد |
| 1 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 50 ميلی‌متر | داراي حفاظت برای اعضای بزرگ بدن انسان مانند دست (ولی فاقد حفاظت در برابر دسترسي عمدی). دارای حفاظت براي اجسام بيش از 50 ميلی‌متر قطر |
| 2 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 12 ميلی‌متر | دارای حفاظت برای انگشتان يا اجسامی كه طول آن از 80 ميلی‌متر متجاوز نباشد. دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بيش از 12 ميلی‌متر |
| 3 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 5/2 ميلی‌متر | دارای حفاظت برای ابزارها، سيم‌ها و غيره با قطر يا با ضخامت بيش از 5/2 ميلی‌متر، دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بيش از 5/2 ميلی‌متر |
| 4 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 5/1 ميلی‌متر | دارای حفاظت برای سیم‌ها یا تسمه‌ها با ضخامت بیش از یک میلی‌متر. دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 5/1 میلی‌متر |
| 5 | حفاظت در برابر گرد و غبار | از نفوذ گرد و غبار به درون دستگاه كاملاً جلوگيری نشده است ليكن گرد و غبار به ميزانی كه در كار دستگاه ايجاد اختلال كند وارد نمی‌شود. |
| 6 | غير قابل نفوذ در برابر گرد و غبار | هيچ گونه گرد و غباري نفوذ نمی‌كند. |
جدول 2-3- ميزان حفاظت تعيين شده به وسيله دومين رقم مشخصه (حفاظت در برابر آب و رطوبت) برابر استاندارد 2868 ايران و IEC60529
| رقم مشخصه دوم | ميزان حفاظت | |
| شرح مختصر | جزئيات نوع حفاظت ايجاد شده به‌وسيله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ويژه‌ای ندارد. |
| 1 | حفاظت شده در برابر چكيدن آب | چكيدن آب (ريزش عمودي قطرات) اثر زيان آوری ندارد. |
| 2 | حفاظت شده در برابر چكيدن آب با زاويه انحراف تا 15 درجه | قطرات عمودی آب بر پوشش با زاويه انحراف تا 15 درجه اثر زيان‌آور نخواهد داشت. |
| 3 | حفاظت شده در برابر پاشيدگی آب | بارش آب به صورت پاشيدگی تا زاويه 60 درجه از وضع قائم اثر زيان‌آور ندارد. |
| 4 | حفاظت شده در برابر ترشح آب | آب ترشح شده از هر سو به پوشش دستگاه اثر زيان‌آور نخواهد داشت. |
| 5 | حفاظت شده در برابر فوران آب | آب پرتاب شده توسط آب پخش كن از هر سو به پوشش دستگاه اثر زيان‌آور ندارد. |
| 6 | حفاظت شده در برابر امواج دريا | آب حاصله از امواج دريای طوفانی يا فوران شديد آب نبايد به مقدار زيان آور داخل محفظه شود. |
| 7 | حفاظت شده در برابر اثرات غوطه ور شدن در آب | هنگامی كه پوشش دستگاه در شرايط معينی از فشار و زمان در آب غوطه ور می‌شود نبايد نفوذ آب به مقدار زيان آوری در آن امكان‌پذير باشد. |
| 8 | حفاظت شده در برابر فرورفتگی در زير آب | تجهيزات براي فرورفتگی مداوم در زير آب در شرايطی كه به وسيله سازنده مشخص می‌شود مناسب است. تبصره: معمولاً اين بدان معنی است كه تجهيزات به طور غير قابل نفوذی آب‌بندی شود. هر چند در انواع معينی از تجهيزات، اين طور استنباط می‌شود كه آب ممكن است داخل شود اما اثر زيان آور نخواهد داشت. |
مقادير رقم مشخصه اول و دوم، درجه حفاظت، شرح مختصر و تعريف IEC برای حفاظت اشخاص و نيز حفاظت قسمت‌های ماشين دوار(موتورها) در جداول زیر منعكس گرديده است.
جدول 2-4- رقم اول مشخصه IP برای حفاظت اشخاص و نيز حفاظت قسمت‌های ماشين‌های دَوّار و در داخل دستگاه
| شماره | شرح مختصر | تعريف IEC |
| 0 | ماشين بدون حفاظت | هيچ گونه حفاظت ويژه‌ای وجود ندارد. |
| 1 | ماشين در برابر اجسام جامد خارجی با قطر بيش از 50 ميلی‌متر حفاظت دارد. | دارای حفاظت در برابر تماس تصادفی يا نزديک شدن اعضای بدن انسان مانند دست (ولی بدون حفاظت در برابر دسترسي عمدی) و اجسام جامد خارجی با قطر بيش از 50 ميلی‌متر با قسمت‌های برق دار يا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 2 | ماشين در برابر اجسام جامد خارجی با قطر بيش از 12 ميلی‌متر حفاظت دارد. | دارای حفاظت در برابر نزديک شدن انگشتان يا ساير اجسام مشابه كه طول آن از 80 ميلی‌متر تجاوز نكند و اجزای اجسام جامد با قطر بيش از 12 ميلی‌متر با قسمت‌های برق دار يا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 3 | ماشين در برابر اجسام جامد با قطر بيش از 5/2 ميلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر تماس يا نزديک شدن ابزار يا سيم‌ها با قطر بيش از 5/2 ميلی‌متر با قسمت‌های برقدار يا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 4 | ماشين در برابر اجسام جامد با قطر بيش از 1 ميلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر تماس يا نزديک شدن سيم‌ها يا نوارهايی به قطر بيش از 1 ميلی‌متر و اجزای اجسام جامد يا قطر بيش از 1 ميلی‌متر با قسمت‌های برق دار يا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 5 | ماشين در برابر گرد و خاک حفاظت دارد | از ورود گرد و خاک به طور كامل جلوگيری نمی‌شود ولی گرد و خاک نيز به مقداری كه برای اختلال در كار رضايت‌بخش ماشين كافی باشد وارد دستگاه نخواهد شد. |
| 6 | کاملا بسته در برابر گردو غبار | از ورود گردو غبار به طورکامل جلوگیری می‌شود. |
1- شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن نوع حفاظت استفاده شود.
2- ماشین‌هایی که رقم اول مشخصه آن دارای شماره‌های 1، 2، 3 یا 4 می‌باشد. اشیاء منظم یا غیرمنظمی که ابعاد سه گانه عمود بر هم آن از رقم تعیین شده در جدول متجاوز باشد را شامل نمی‌شود.
3- در جهت حفاظت تعیین شده در برابر گرد و خاک در این استاندارد کلی است. هنگامی که نوع گرد و خاک (ابعاد ذرات، ماهیت آن مانند فیبری) مشخص شود، شرایط آزمون با توافق سازنده و مصرف‌کننده تعیین شود.
جدول 2-5- رقم مشخصه دوم مشخصه IP برای حفاظت در برابر اثرات زيان آور نفوذ آب به ماشين‌های دوّار
| شماره | شرح مختصر | تعريف IEC |
| 0 | ماشين بدون حفاظت | هيچ گونه حفاظت ويژه‌ای وجود ندارد |
| 1 | ماشين در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات آب كه به طور عمودی برروی ماشين فرو می‌افتد هيچ گونه اثر زيان باری نخواهد داشت. |
| 2 | ماشين با انحراف حداكثر 15 درجه در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات عمودی آب بر روی ماشينی كه حداكثر 15 درجه نسبت به وضعيت عادی آن منحرف شده باشد، هيچ گونه اثر زيان باری نخواهد داشت. |
| 3 | ماشين در برابر افشاندن آب (spraying) باران حفاظت دارد. | قطرات آب كه به صورت افشان و با زاويه حداكثر 60 درجه نسبت به خط قائم بر روی دستگاه فرود آيد اثر زيان آوری نخواهد داشت. |
| 4 | ماشين در برابر پاشيده شدن آب حفاظت دارد. | آبی كه از هر جهت بر روی ماشين پاشيده شود هيچ گونه اثر سوئی بر آن نخواهد داشت. |
| 5 | ماشين در برابر فوران آب حفاظت دارد. | فوران آب از هر نازل و از هر جهت هيچ گونه اثر زيان آور برروی ماشين نخواهد داشت. |
| 6 | ماشين در برابر درياهای طوفانی حفاظت دارد. | آب درياهای طوفانی يا آب فواره‌های قوی و با فشار، به طوری كه اثر سوء بر دستگاه باقی گذارد، وارد آن نخواهد شد. |
| 7 | ماشين در برابر فرورفتن در آب حفاظت دارد. | اگر ماشين در شرايط مشخصی از فشار و زمان در آب فرو رود آب به صورت زيان آور وارد ماشين نخواهد شد. |
| 8 | ماشين در برابر فرو رفتن دائم در آب حفاظت دارد. | ماشين برای فرورفتن دايم در آب در شرايطی كه به‌وسيله سازنده مشخص می‌شود مناسب است. |
1- شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن حفاظت استفاده شود.
2- معمولا این بدان معنی است که ماشین به صورت غیرقابل نفوذ بسته است. هرچند در برخی انواع ماشین‌ها می‌تواند بدان معنی باشد که آب فقط ممکن است به گونه‌ای وارد دستگاه شود که زیان‌آور نباشد.
برای دریافت فایل کامل مقاله بر روی درجه حفاظت بدنه لوازم و تجهيزات الكتريكي در برابر نفوذ رطوبت اشياء خارجي کلیک کنید
