• آیا افزودنی‌های مواد غذایی موجب سرطان می‌شود؟

بسیاری از افزودنی‌ها به مواد غذایی اضافه می‌شوند تا رنگ و بو، طعم و بافت ماده غذایی را بهبود دهند. افزودنی‌ها معمولاً به مقدار ناچیز در غذاها وجود دارند. اگر در سطح استاندارد توصیه شده استفاده شوند، موجب سرطان نمی‌گردند اما درصورتی‌که میزان مصرف آن از حد مجاز بالاتر رود ممکن است با ایجاد سرطان رابطه پیدا کند. مثل نیتریت موجود در سوسیس و کالباس که اضافه کردن بیشتر از حد مجاز آن موجب سرطان می‌گردد.

• آیا سیر می‌تواند از سرطان جلوگیری کند؟

فواید ترکیبات خانواده پیاز شامل سیر و سایر سبزیجات پیازی در رابطه با سلامتی انسان مشخص شده است. تقریباً به دلیل آنکه سیر تأثیر کمی روی سطح کلسترول خون دارد یک خوراکی مفید به حساب می‌آید. فعلاً سیر تحت مطالعه است تا مشخص شود که آیا خطر سرطان را کاهش می‌دهد یا خیر.

• اگر کسی به‌طور ژنتیکی در معرض خطر ابتلا به سرطان باشد چگونه رژیم غذایی می‌تواند به جلوگیری از سرطان کمک کند؟

انواع معینی از جهش ژنی و یا آسیب به ژن‌هایی که رشد سلول‌ها را کنترل می‌کنند می‌تواند خطر سرطان را افزایش دهد. مواد مغذی موجود در رژیم غذایی می‌تواند DNA را از این‌گونه آسیب‌ها حفظ کند. فعالیت فیزیکی، کنترل وزن و رژیم غذایی از جمله عواملی هستند که می‌توانند در افرادی که به‌صورت ژنتیکی مستعد ابتلا به سرطان هستند، از گسترش سرطان جلوگیری کرده و یا شروع آن را به تأخیر افکنند.

• چرا به غذاها اشعه داده می‌شود، آیا چنین غذاهایی باعث سرطان می‌شود؟

اشعه دادن غذاها به میزان وسیعی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر در غذاها بکار می‌رود. هدف از این کار افزایش طول عمر غذاها است. اشعه بعد از پرتودهی در ماده غذایی باقی نمی‌ماند و مصرف غذاهای اشعه داده شده موجب ابتلا به سرطان نمی‌شود.

• آیا لیکوپن خطر سرطان را کاهش می‌دهد؟

لیکوپن یک کاروتنوئید نارنجی رنگ است و جزو آنتی‌اکسیدانت‌ها محسوب می‌شود. این ماده به میزان فراوانی در گوجه و غذاهایی که با گوجه تهیه می‌شوند وجود دارد مطالعات زیادی نشان می‌دهد که مصرف گوجه و محصولات آن خطر سرطان را کاهش می‌دهد؛ اما اینکه فقط لیکوپن موجود در گوجه مسئول این کاهش است یا نه هنوز در حال بررسی است جذب لیکوپن زمانی که سبزیجات حاوی لیکوپن پخته می‌شوند و سپس با مقدار کمی چربی مصرف می‌شوند زیاد می‌شود. این موضوع که آیا لیکوپن به‌صورت دارو در جلوگیری از سرطان مؤثر و یا لازم است هنوز در حال بررسی است.

• آیا باید از کنسروهای گوشتی دوری کرد؟

بعضی از مطالعات رابطه مصرف مقدار زیادی از گوشت‌های کنسرو شده با افزایش خطر سرطان معده و کولون و رکتوم را نشان داده‌اند. این وابستگی و ارتباط ممکن است به دلیل نیتریت اضافه شده به بسیاری از کنسروهای گوشت، هات‌داگ و … باشد که برای حفظ رنگ قرمز گوشت و جلوگیری از آلودگی باکتریایی به آن اضافه می‌شود. نیتریت‌ها می‌توانند در معده به نیتروزآمین که سرطان‌زاست تبدیل شوند و موجب سرطان معده گردند. رژیم‌هایی که حاوی سبزیجات و میوه‌جاتی باشند که ویتامین C و مواد شیمیایی گیاهی دارند. واکنش تبدیل نیتریت به نیتروزآمین را به تعویق می‌اندازد. خوردن گوشت‌هایی که دودی شده‌اند یا نمک سود هستند باید کاهش یابد.

• چگونه گوشت پخته بر خطر سرطان تأثیر می‌گذارد؟

پختن گوشت به اندازه کافی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر گوشت لازم و ضروری است اما بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که سرخ کردن، آب پز کردن و یا گریل کردن گوشت‌ها در درجه حرارت خیلی زیاد تولید مواد شیمیایی مضری می‌کنند که خطر سرطان را افزایش می‌دهد اگرچه این مواد شیمیایی باعث سرطان در حیوانات آزمایشگاهی می‌شود اما معلوم نیست که آیا آن‌ها در انسان هم واقعاً سرطان‌زا هستند یا نه. تکنیک‌هایی مانند پختن با حرارت ملایم، بخارپز کردن، آب پز کردن، به آرامی دم کردن و پختن با ماکروویو مواد شیمیایی کمتری ایجاد کرده و بهتر هستند.

• آیا اضافه وزن خطر سرطان را افزایش می‌دهد؟

بله چاق بودن و یا اضافه وزن با افزایش خطر سرطان‌های سینه (در بین زنان یائسه)، رحم، کیسه صفرا، مری، لوزالمعده، کلیه و سایر قسمت‌های بدن همراه است.

• آیا روغن زیتون بر روی خطر سرطان تأثیر می‌گذارد؟

مصرف روغن زیتون هیچ ارتباطی با کاهش و یا افزایش سرطان ندارد. روغن زیتون منبع مهمی از انرژی است و باید در حد اعتدال مصرف شود.

• آیا آفت‌کش‌ها در غذاها باعث سرطان می‌شود؟

آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها می‌توانند زمانی سمی باشند که به میزان زیاد در صنعت، کشاورزی و یا سایر شغل‌ها مصرف شوند اگرچه سبزیجات و میوه‌جات گاهی حاوی مقدار کمی از این مواد شیمیایی است اما مدارک علمی خوردن میوه‌جات و سبزیجات را به دلیل اثرات ضد سرطانی و فواید خوب آن به همگان توصیه می‌کنند. در حال حاضر هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهند مقادیر کم باقیمانده سموم و آفت‌کش‌های موجود در گیاهان سرطان‌زا باشند.

• آیا افزایش فعالیت فیزیکی از خطر ابتلا به سرطان می‌کاهد؟

بله افرادی که به میزان متوسط تا زیاد حرکت بدنی منظم دارند، نسبت به افرادی که فعالیت فیزیکی خوبی ندارند، در معرض خطر کمتر ابتلا به سرطان (سرطان‌های کولون و پستان) قرار دارند. کمتری این کاهش خطر مستقل از فعالیت فیزیکی متناسب با وزن است. چاقی و اضافه وزن با بسیاری از انواع سرطان ارتباط دارد. ولی فعالیت فیزیکی فاکتور کلیدی است که باعث باقی ماندن و یا رسیدن فرد به وزن ایده آل می‌شود. به‌علاوه فعالیت فیزیکی فواید بی‌نظیری در جلوگیری از بیماری‌های قلبی و دیابت دارد.

• مواد شیمیایی گیاهی چه موادی هستند و آیا در کاهش سرطان مؤثرند؟

مواد شیمیایی گیاهی گروه گسترده‌ای از ترکیبات هستند که به‌وسیله گیاهان تولید می‌شوند بعضی از این ترکیبات، گیاهان را در مقابل حشرات محافظت می‌کنند و یا عمل ضروری دیگری برای حیات گیاه انجام می‌دهند تا دقیقاً بدانند چه ترکیباتی در گیاهان مسئول این خواص ضد سرطانی است. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که مواد شیمیایی گیاهی که به‌صورت داروی مکمل ساخته شده‌اند. به اندازه میوه‌ها و سبزیجات، حبوبات و غلاتی که این مواد را به‌صورت طبیعی در خود ذخیره دارند مفید نیستند.

• آیا ساکارین باعث سرطان می‌شود؟

در حیوانات آزمایشگاهی مثل موش مصرف مقدار زیادی از شیرین‌کننده‌های غیرمغذی مانند ساکارین می‌تواند منجر به ایجاد نوعی از سنگ‌های مثانه شود که منجر به سرطان مثانه می‌گردد؛ اما مصرف ساکارین در انسان منجر به تشکیل سنگ‌های مثانه نمی‌شود. اگر ساکارین خطر سرطان را در انسان افزایش دهد، باید در افرادی که اغلب اوقات بیشتر از مقدار معمول آن را مصرف می‌کنند هم‌چنین کاری انجام دهد. مطالعات بر روی جوامع گسترده انسانی افزایش خطر سرطان را افرادی که همیشه ساکارین مصرف می‌کنند نشان نداده است. در آمریکا برنامه ملی سم‌شناسی نام ساکارین را از لیست سرطان‌زاهای معمولی برای انسان حذف کرده است.

• آیا میزان زیاد نمک در رژیم غذایی خطر سرطان را افزایش می‌دهد؟

مطالعات در بسیاری کشورها رابطه بین مصرف زیاد غذاهایی که به‌وسیله نمک زدن و ترشی کردن نگهداری شده‌اند را با افزایش خطر سرطان معده، نای، گلو و بینی نشان داده است؛ اما هنوز مدرکی که نشان دهد مصرف معمولی نمک در غذاها در حین پخت و یا برای مزه و طعم غذا سرطان‌زا است بدست نیامده است.

• سلنیوم چیست و آیا می‌تواند خطر سرطان را کاهش دهد؟

سلنیوم یک ماده معدنی آنتی‌اکسیدانت است و همان‌طور که قبلاً گفته شد به همین دلیل حدس زده می‌شود که ضد سرطان باشد. سلنیوم در مکانیسم دفاعی بدن هم نقش دارد. مطالعات بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که سلنیوم بدن را در مقابل سرطان پروستات، کولون و ریه‌ها را کاهش می‌دهد؛ اما مطالعات گزارش شده و کاملاً کنترل‌شده‌ای لازم است تا دقیقاً معین کند آیا سلنیوم در جلوگیری از سرطان مفید است یا نه. داروهای تقویتی دارای سلنیوم زیاد توصیه نمی‌شوند، زیرا حدفاصل میان میزان مفید و میزان سمی آن بسیار کم است. ماکزیمم میزان مصرف شده در داروهای حاوی سلنیوم نباید از 200 میلی‌گرم در روز تجاوز کند.

• آیا سویا خطر سرطان را کاهش می‌دهد؟

غذاهای حاوی سویا منبع عالی از پروتئین و جانشین خوبی برای گوشت است. سویا حاوی تعداد زیادی از مواد شیمیایی گیاهی است که بعضی از آن‌ها فعالیت استروژنی خفیفی داشته و به نظر می‌رسد که در حیوانات آزمایشگاهی بدن را در مقابل سرطان‌های وابسته به هورمون‌ها محافظت می‌کند. بیشتر مطالعات انسانی جمعیت‌های آسیایی و غربی را با هم مقایسه می‌کند؛ اما افرادی که در معرض خطر سرطان هستند ممکن است فاکتورهای دیگری غیر از مصرف سویا هم داشته باشند که با هم متفاوت هستند. هیچ مدرکی که نشان دهد داروهای مکمل ساخته شده از سویا خطر سرطان را کاهش می‌دهد وجود ندارد. تئوری دیگری هم وجود دارد که نشان می‌دهد مقدار زیاد مصرف سویا ممکن است خطر سرطان‌هایی را که استروژن مسئول ایجاد آن‌هاست مثل سرطان پستان و یا سرطان آندومتر رحم، افزایش دهند. کسانی که سرطان سینه دارند باید میزان متعادلی از غذاهای حاوی سویا را مصرف کنند.