کیفیت هوای داخل ساختمان (قسمت سوم)

تاریخ انتشار: ۲ آذر ۱۴۰۴
بدون دیدگاه

منبع: مجله صنعت تاسیسات شماره 55

ترجمه: مهندس هنری ملکمی

مدیرعامل مهندسان مشاور اندیشه توان تهویه

ماخذ: Building Air Quality

مقدمه

همانطور که قبلاً نیز اشاره شد منابع مهم جمع آوری اطلاعات برای یافتن علل مشکل کیفیت هوای داخل (IAQ) عبارتند از :
ساکنین سیستم HVAC مسیر آلاینده ها و منابع آلودگی در شماره قبل نحوه جمع آوری اطلاعات درباره سیستم HVAC مورد بررسی قرار گرفت. در این شماره ادامه مبحث را پی میگیریم…

استفاده از اطلاعات سیستم HVAC

هنگامی که شما اطلاعات سیستم HVAC را بررسی میکنید به این موضوع توجه داشته باشید که آیا ظرفیت سیستم برای کاربری ساختمان کافی و مناسب است و این که آیا نقایص و کمبودهای سیستم را می توان با شکایات IAQ مرتبط دانست. نقص در طراحی عملکرد یا نگهداری سیستم HVAC ممکن است وجود داشته باشد بدون این که باعث بروز مشکل IAQ و شکایت شود.

جدول1

راهکارهایی برای استفاده از اطلاعات سیستم HVAC:

طراحی اولیه را با سیستم موجود مقایسه کنید.
کاربری های اولیه فضاها را با کاربری های فعلی مقایسه نمایید.
وضعیت کنونی سیستم HVAC را مورد توجه قرار دهید.

طراحی اولیه را با سیستم HVAC موجود مقایسه کنید.

طراحی اولیه سیستم HVAC را با دستگاه ها، پلان استقرار و کنترلهای موجود مقایسه نمایید. طراحی های مختلفی از سیستم HVAC در ساختمان های تجاری و عمومی استفاده شده اند. نوع سیستمی که در ساختمان شما به کار رفته بر نرخ های تهویه و نحوه توزیع هوا و همچنین آسایش حرارتی تأثیرگذار است.

از اطلاعات سیستم HVAC برای کاهش مشکلات استفاده کنید.

هنگام استفاده از اطلاعات سیستم HVAC برای کاهش دادن مشکلات JAD به توصیه ها و پیشنهاداتی که در جدول ۱ کلیه سیستم های HVAC و جدول ۲ نوع سیستم HVAC مورد استفاده در ساختمان شما ارائه شده اند توجه نمایید.

کاربری های اولیه فضاها را با کاربری های موجود مقایسه نمایید.

کاربری های اولیه منطقه شکایت و اتاق های مجاور را با کاربری های فعلی مقایسه کنید (جدول۳) مشکلات LAQ اغلب از آنجا ناشی میشوند که کاربری اتاق ها تغییر می یابد بدون این که سیستم HVAC متناسب با آن اصلاح و تنظیم شود. مثلاً اگر علی رغم کارکرد درست سیستم HVAC تهویه به عنوان یک مشکل مطرح باشد، نشانگر این است که ظرفیت سیستم موجود برای تأمین نیازهای کنونی ساختمان ناکافی است.

وضعیت سیستم HVAC را بررسی کنید.

تمیز بودن سیستم HVAC و عملکرد درست آن را مورد بررسی قرار دهید جدول (۴) نتایج بازرسی در محل را مرور کنید. اگر مشکلی در وضعیت بهداشتی و یا کارکرد سیستم HVAC سرویس دهنده به منطقه شکایت پیدا کردید قبل از ادامه بازرسی آن را اصلاح کرده و ببینید که آیا شکایات بر طرف میشوند.

جمع آوری اطلاعات درباره مسیرهای حرکت آلاینده ها و نیروهای محرک

به غیر از مواردی که مشکل IAQ توسط یک آلاینده مشخص واقع در نزدیکی منطقه شکایت ایجاد شده باشد شما نیاز خواهید داشت از الگو و مسیر جریان هوا به داخل منطقه شکایت آگاهی پیدا کنید. اصلاح مشکلات IAQ اغلب نیازمند کنترل حرکت آلاینده ها از طریق درزبندی مسیرهای حرکت آنها با تغییر دادن اختلاف فشارها میباشد.

اگر شکایات مورد بازرسی تنها به چند منطقه ساختمان محدود شوند قبل از اقدام به شناسایی منابع آلاینده، با بررسی و ارزیابی مسیرهای حرکت آلاینده میتوان منطقه شکایت را به درستی تعریف و تعیین نمود. اما اگر شکایات در سراسر ساختمان گسترده باشند، بررسی مسیرهای آلاینده بسیار وقت گیر خواهد بود و بهتر است قبل از شناسایی چگونگی حرکت آلاینده ها در ساختمان به دنبال منابع اصلی آلاینده بگردیم. جدول ۵ راهکارها و ابزار لازم برای جمع آوری اطلاعات در خصوص مسیرهای آلاینده را به صورت خلاصه نشان می دهد.

مسیر آلاینده را تعیین کنید.

مسیرهای معماری و مکانیکی ساختمان به آلاینده ها اجازه می دهند تا از فضاهای مجاور و همچنین بیرون ساختمان وارد منطقه شکایت شوند.

با بررسی پلان های معماری و مکانیکی می توان فهرستی از مسیرها یا عوامل ارتباط دهنده با فضاهای مجاور را تهیه نمود.

جدول4

این عوامل ارتباط دهنده عبارتند از:

درها
پنجره ها
راه پله
چاه آسانسور
کانال های عبور شریان های تأسیسات
کانال ها و پلنوم ها
اتاق هایی که دارای کنترل مشترک هستند (مثلاً با استفاده از یک ترموستات).

بازرسی از محل برای تأیید وجود عوامل فوق و پیدا کردن مسیرها و بازشوهای جدید (مثلاً ترک ها یا سوراخ ها) ضروری است. مقررات حريق معمولاً الزام می کنند که کانال های عبور تأسیسات و بازشوهای مخفی باید مانع گسترش آتش باشند. بنابراین وضعیت موانع آتش را در این کانال ها بررسی کنید به ویژه آنهایی که هم عمودی و هم افقی به یکدیگر متصلند.

از فرم مسیر آلاینده برای بازرسی فرم (۱) و همچنین پلان منطقه شکایت می توان برای ثبت مسیرها و جهت حرکت آلاینده ها استفاده نمود.

جهت حرکت هوا را مشاهده کنید.

با استفاده از مقادیر جریان هوای نشان داده شده در نقشه های مکانیکی یا گزارش های تست و متعادل سازی میتوان جهت حرکت هوای مورد نظر طراح را مشخص نمود. اما آزمایش و بررسی در محل برای تعیین جهت واقعی جریان هوا در هر یک از مسیرهای موجود ضروری است.

با استفاده از آزمایش دود شیمیایی می توان جهت حرکت هوا بین منطقه شکایت و فضاهای مجاور و نیز الگو و مسیر گردش هوا در منطقه شکایت را مشخص نمود.

میکرومانومتر میتواند مقادیر اختلاف فشار بین دو فضا را نشان دهد. از پلان منطقه شکایت یا فرم مسیر آلاینده برای بازرسی می توان برای ثبت نتایج استفاده نمود.

شاید لازم باشد که جهت حرکت هوا در وضعیت های مختلف مشاهده شود چرا که جهت حرکت هوا به واسطه شرایط جوی جهت و سرعت باد کارکرد دستگاه ها، رفت و آمد از طریق درها و سایر فاکتورها دستخوش تغییراتی میگردد با خاموش و روشن کردن هواسازها یا بادزن های تخلیه یا باز کردن و بستن درها میتوان مسیرهای مختلف حرکت آلاینده ها را در ساختمان شناسایی نمود.
همچنین گرد و خاک و سیاهی اطراف چهارچوب درها می تواند در پیدا کردن جهت هوا و مسیر حرکت آلاینده ها کمک نماید.

بعضی از بازرسان برای بررسی جهت حرکت هوا مقدار کمی اسانس نعناع در محل بازشدگی به یک مسیر مشکوک رها میکنند و از دستیار خود می خواهند تا بوی خمیردندان را استنشاق کند. هنگام استفاده از این روش باید توجه داشت که دستیار دارای حس بویایی قوی باشد. اگر این روش در زمان اشغال ساختمان انجام شود ممکن است.

ساکنین نیز متوجه بو شده و حواسشان پرت شود. از اینرو بعضی از بازرسان ترجیح می دهند از روش رها کردن بو هنگام خالی بودن ساختمان استفاده کنند. در این شیوه بازرسان باید به دو عامل شایع که باعث نتایج منفی کاذب میشوند توجه داشته باشند:

بینی انسان به سرعت به بوهای شدید عادت میکند بنابراین بهتر است که دستیار ما بين تست ها استراحت کرده و هوای تازه استنشاق کند.
اگر جریان هوا در مسیر مورد آزمایش زیاد باشد امکان دارد که اسانس نعناع در هوا رقیق شود و بدین ترتیب بوی آن قابل تشخیص نباشد.

تست دوم برای تعیین جهت جریان هوا

گازهایی مانند سولفور هگزافلوراید می توانند اطلاعات کمی و کیفی در خصوص مسیر حرکت آلاینده ها و نرخ های تهویه ارائه دهند. البته استفاده از این گازها برای دستیابی به نتایج کمی نیازمند تخصص و مهارتهای فنی می باشد.

استفاده از اطلاعات مسیر آلاینده

اطلاعات حاصله از مسیر آلاینده به بازرسان در شناخت الگو و جهت حرکت هوا در داخل و اطراف منطقه شکایت کمک می نماید. این اطلاعات ممکن است باعث توسعه منطقه شکایت گردد و یا این که توجه بازرسان را به منابع آلاینده خاصی جلب کند.

راهکارهایی برای استفاده از اطلاعات مسیر آلاینده

مسیرهای جریان هوا را ارزیابی کنید. مسیرها و الگوهای جریان هوا را در منطقه شکایت ارزیابی کنید.

به علت پیچیدگی و تنوع مسیرهای جریان هوا بازرسان نمی توانند چگونگی حرکت هوا در ساختمان را در تمام وضعیت های بهره برداری مشخص کنند. اما اطلاعات مربوط به مسیر و نیروهای محرک آلاینده می تواند در تعیین مکان منابع آلاینده و شناسایی نحوه انتقال و جابه جایی آلاینده ها کمک شایانی نماید.