منبع: مجله صنعت تاسیسات شماره 55
از: DORD COOKE
ترجمه و اقتباس: مهندس سید مجتبی طباطبایی
مقدمه
میدانید فرق دو اصطلاح نوسازی و بازسازی ساختمان چیست؟
نوسازی وقتی است که تغییراتی (چه جزئی و چه عمده) در جهت بهتر کردن همین ساختمان موجود صورت گیرد و اصطلاح بازسازی هم زمانی به کار میرود که ساختمانی از بیخ و بن تخریب شده و در زمین آن بنای جدیدی ساخته شود. البته این دو تعريف وحی منزل نیستند و شما میتوانید هر کدام را جای دیگری بکار ببرید ولی در این مقاله منظور از نوسازی همان است که ذکر شد.
وقتی خانه ای به هر دلیل تحت نوسازی قرار میگیرد تغییرات ایجاد شده ممکن است کیفیت هوای داخل را تحت تأثیر قرار دهند.
اما این تأثیرات را به سه طریق می توان مشخص کرد:
- بازسازی ها یا تغییرات اصلاً به انگیزه بر طرف کردن مشکلات مرتبط با کیفیت هوای داخل صورت گرفته اند؛ مثلاً نوسازی یا تعمیرات زیرزمین به لحاظ صدمات ناشی از نشت آب یا نصب یک سیستم فیلتراسیون خاص برای برطرف کردن مشکل آلرژی
- تغییرات کیفیت هوای داخل به لحاظ وجود آلاینده ها در طول نوسازی ساختمان از قبیل انتشار ذرات آزبست رنگ حاوی سرب، یا کپک های موجود در حفره های دیوار
- مشکلات مربوط به کیفیت هوای داخل ناشی از بکارگیری مواد یا سیستم های اضافی در طول کار بازسازی مثلاً گازهای متصاعده هنگام نقاشی یا مواد مورد استفاده در نوسازی کف ساختمان و تأثیر کاهش تهویه طبیعی در نتیجه نصب پنجره های جدید.
به حداقل رساندن ریسک
اغلب هنگام نوسازی خانه ها، ساکنین آنجا را ترک نمیکنند چون جایی را ندارند که بروند و این مسئولیت پیمانکاران را در رعایت اصول بهداشتی بسیار سنگین میکند.
این مهم است که بدانیم که نوسازی هر قسمت از خانه ضمن ایجاد استرس در ساکنین آنها را نسبت به کیفیت هوای داخل نیز حساس تر می کند. بنابراین اگر پیمانکار تأسیسات مایل نباشد در حین یا پس از پایان عملیات نوسازی خانه از جانب ساکنین نفرین و بدوبیراه نثارش شود باید هنگام کار همه جوانب امر على الخصوص تغییر کیفیت هوای داخل ناشی از تغییرات اجزاء سیستم گرمایش و سرمایش را در نظر داشته باشد به چند دلیل اول این که تغییرات دستگاههای گرمایشی و سرمایشی (نوسازی با جابجایی آنها) آخرین کارهایی هستند که پس از امور ساختمانی از قبیل بنایی جزئی یا کلی و نقاشی خانه صورت می گیرند و لذا از دیدگاه ساکنین خانه مقصر اصلی در کیفیت نامطلوب هوای داخل کسی نیست جز پیمانکار تأسیسات!
دوم این که عملکرد دستگاه های تهویه مطبوع، دما و رطوبت را در داخل ساختمان تغییر میدهد و این تغییرات ممکن است موجب آلودگی هوای داخل یا تشدید آن در ناحیه مسکونی شود. مثلاً در فصل پاییز هنگامی که کوره هوای گرم یا مثلاً سیستم گرمایش با هواساز راه اندازی می شود، گرد و خاک و سایر آلودگی های مربوط به نوسازی ساختمان در تابستان که روی اجزاء مختلف سیستم گرمایش نشسته است، همراه هوای گرم در تمام ساختمان پراکنده میشود. گرما خود باعث افزایش تصاعد گاز از مواد جدید و بالا رفتن رطوبت نسبی میگردد و ساکنین ساختمان ممکن است بوهای نامعمول و بعضاً زننده ای را از کانال های هوای گرم استشمام کنند. پیمانکار تأسیسات حتماً باید از قبل راه حلی برای این مشکل در نظر بگیرد که این ممکن است استفاده از فیلترهای بهتر یا سیستم های تهویه پیشرفته تر باشد. در غیر این صورت حداقل کاری که قبل از راه اندازی رسمی سیستم می توان کرد این است که ساکنین را از موضوع آگاه ساخته و آنها را برای مدتی کوتاه از ساختمان خارج و سیستم را موقتاً با هدف بر طرف کردن گرد و خاک و آلودگی ها از دستگاه هایی مثل کوره یا هواساز و سیستم کانال راه اندازی نمود.
برای به حداقل رساندن مشکلات مربوط به کیفیت هوا باید نگرش پیمانکار تأسیسات خانه به مثابه یک سیستم باشد و این را به عنوان یک مفهوم علمی از چگونگی کار سیستم تهویه مطبوع به مشتری نیز تفهیم کند. آن وقت است که ارتباط میان نوسازی خانه و تغییرات شرایط آسایش دمایی و رطوبتی هوا برای ساکنین قابل درک می شود.
لزوم آگاهی از تاریخچه خانه
آگاهی پیمانکار از تاریخچه خانه و تأسیساتی که روی آن کار میکند با اطلاعاتی که از خود مشتریان میگیرد برای او بسیار مفید است. توجه خاص او باید معطوف سطوحی باشد که مشکل نم زدگی نشت یا تقطیر رطوبت دارند. خوشبختانه حتی اگر مشتری از تاریخچه خانه خود اطلاع درستی نداشته باشد نشانه های نم زدگی سطوح و رطوبت اغلب خود به خود آشکارند؛ علائمی مثل ترک خوردگی رنگ دیوار زایل شدن یا گوداب انداختن رنگ و بوی نا.
متشابهاً، نشانه های وجود مشکل در جریان هوا نیز برای پیمانکار تأسیسات اهمیت دارند؛ چیزهایی مثل وجود دوده در اطراف هواکش ها گرد و خاک یا دوده در اطراف دریچه های خروج یا بازگشت هوا پیدایش حالتی مثل افتادن سایه روی کف های مفروش در مجاورت دیوارهای خارجی و دیوارهای داخلی متصل به کانال های برگشت هوا.
همچنین پیمانکار علاوه بر در نظر گرفتن امکانات بالقوه قبلی برای آلوده سازی هوا باید توجه خاصی هم به مواد جدیدی که ممکن است در حین عملیات نوسازی ساختمان به آنجا منتقل شده باشند مبذول دارد؛ چیزهایی مثل مواد شیمیایی وسایل دفتری و اداری و خرت و پرت هایی مانند آن. حتی باید دقت کند که گاراژ سربسته خانه به درستی تهویه می شود یا نه.
نکات مهم در نوسازی خانه که باید حتماً مورد توجه پیمانکار تأسیسات قرار گیرند.
- یک کوره هوای گرم تو نسبت به یک کوره مستعمل با همان ظرفیت حجم هوای بیشتری را با فشار استاتیک بزرگتر جابجا می کند. البته این افزایش جریان هوا في نفسه چیز خوبی است؛ اما می تواند موجب بالا رفتن حجم گرد و خاکی شود که روی سطح داخلی شبکه کانال می نشیند. کاهش دمای هوای خروجی از دریچه ها نیز سبب میگردد که رطوبتی که به صورت بخار روی شیشه پنجره ها می نشیند زایل نشود.
همچنین چنانچه لوله دود یک کوره هوای گرم با راندمان متوسط به یک دودکش قائم با کشش طبیعی متعلق به کوره ای با راندمان استاندارد یا آبگرمکن متصل شود دمای دود در دودکش کاهش می یابد و این ریسک پس زنی دود را افزایش می دهد.
- چنانچه کانال کشی برگشت هوا دستخوش تغییرات یا نوسازی میشود باید جنس كانال ها و عايق ها حتى المقدور همانى باشد که قبلاً بوده و ساکنین به آن عادت دارند چه در غیر این صورت ممکن است برخی از افراد نسبت به مواد جدید حساسیت یا آلرژی نشان دهند.
- در صورت نوسازی اتاق ها و آشپزخانه و هرگونه تغییر در محل چراغهای روشنایی و شدت نور محل و ابعاد پنجره ها و غیره، حتماً باید محل نصب قبلی ترموستات اتاقی فرمان دهنده به کوره هوای گرم متناسب با وضعیت جدید تغییر داده شود.
- تعبیه هود بزرگ تر برای آشپزخانه ممکن است موجب پس زنی دود در دودکش های با کشش طبیعی شود.
- در زیرزمینی که قبلاً مشکل بالا بودن رطوبت در تابستان را داشته است چنانچه سیستم تهویه مطبوع فقط کمی بزرگتر از نیاز در نظر گرفته شود به لحاظ عدم کفایت سیستم رطوبت گیری هوا در تمام طول فصل تابستان در زیرزمین بوی نا استشمام خواهد شد.
- در هرگونه تغییر و تحول در سیستم کانال باید به دقت مراقب بود که کانال ها نشتی نداشته باشند. وجود نشتی در کانال ها روی همه چیز اعم از فشار و دمای هوا تأثیر منفی گذاشته و در صورت عبور کانال از فضاهای آلوده، سبب انتشار آلودگی در کل ساختمان می شود.
- چنانچه در نوسازی خانه برای زیرزمین نیز اتاق های نشیمن و خواب در نظر گرفته شده است باید در نظر داشت که مجاورت این اتاق ها با موتورخانه تأسیسات که در آن دود و گازهای حاصل از احتراق به هر حال وجود دارد ممکن است برای ساکنینی که بیماری آسم یا آلرژی دارند خطرناک باشد. بنابراین یا باید از خیر مسکونی کردن زیر زمین گذشت و یا برای تهویه آن و سالم سازی هوا فکر اساسی کرد.
اگر شما هم مشتاق یادگیری تخصصی و حرفه ای دوره های تاسیسات مکانیکی با اساتیدی مجرب هستید میتوانید در دوره های تاسیسات مکانیکی شرکت کنید.
