انواع دیگ در موتورخانه و مقررات و توصیه ها

منبع: کتاب طراحی موتورخانه

تالیف: محمدرضا سلطاندوست

انواع دیگ

دیگ ها به عنوان تجهیزات مولد گرمایش مرکزی از جنبه های مختلف در گروه های زیر طبقه بندی می شوند:

از نظر کاربری:

الف)دیگ مناسب سیستم آب گرم

ب)دیگ مناسب سیستم آب داغ

ج)دیگ مناسب سیستم بخار

از نظر انرژی اولیه و سوخت مصرفی:

الف)دیگ با سوخت جامد

ب)دیگ با سوخت مایع

ج)دیگ با سوخت گازی

د)دیگ الکتریکی

از نظر جنس:

الف)دیگ چدنی قطعاتی

ب)دیگ فولادی که خود در دو گروه عمده فولادی لوله- آتش و لوله-آب دسته بندی می شود.

از نظر استقرار:

الف)دیگ افقی

ب)دیگ عمودی

به طور کلی و بدون در نظر گرفتن تمهیدات خاص بازده دیگ ها بین 75 تا 80 درصد است. زیرا تقریبا 4 درصد از انرژی ورودی توسط تشعشع و انتقال از سطح دیگ به هدر می رود و 3 دزصد از طریق زیر آب کشی تلف می شود و 18 درصد از انرژی نیز به صورت گرما از دودکش خارج می شود.

تعیین ظرفیت دیگ

مجموع بار های گرمایشی شامل بار گرمایش ساختمان و ظرفیت مورد نیاز برای تولید آب گرم مصرفی مبنای تعیین ظرفیت دیگ یا دیگ هایی یک پروژه است.

چنانچه در پروژه ای برای تامین سرمایش از چیلر های جذبی استفاده می شود باید مقدار ظرفیت گرمایشی مورد نیاز ژنراتور چیلر جذبی را نیز در محاسبات تعیین ظرفیت دخالت داد اما با توجه به اینکه نیاز های گرمایشی زمستانی با نیاز های گرمایشی تابستانی همزمان نیستند تنها یکس از بار های زمستانی یا تابستانی که مقدار بیشتری را به خود اختصاص می دهند به علاوه ظرفیت گرمایشی مورد نیاز تولید آب گرم مصرفی پایه انتخاب دیگ قرار می گیرند

انتخاب دیگ

• نوع سیستم ،فشار کار، نوع سوخت تا حدودی ظرفیت گرمایشی مورد نیاز مبانی انتخاب دیگ محسوب می شوند
• برای سیستم های آب گرم با فشار کمتر از 5 اتمسفر می توان از دیگ های چدنی برای سیستم های بخار فشار ضعیف نیز کاربرد دارند اما کمتر از آنها به عنوان مولد بخار استفاده می شود
• برای سیستم های آب گرم و یا سیستم های آب داغ و بخار با فشار های بالاتر از 5 اتمسفر باید از دیگ فولادی استفاده کرد
• دیگ های فولادی که به طور معمول برای گرمایش ساختمان ها به کار گرفته می شوند اغلب از نوع لوله-آتش هستند و دیگ های فولادی لوله-آب کمتر در تاسیسات گرمایش مرکزی ساختمان ها کاربرد دارند و بیشتر برای بخار در تاسیسات صنعتی و نیروگاه های حرارتی مورد استفاده قرار می گیرند
• هر یک از دیگ های چدنی یا فولادی با توجه به سوخت پیش بینی شده در پر.ژه می توانند مجهز به مشعل گازسوز گازوئیل سوز یا دوگانه سوز شوند
• در حالت کلی بهتر است برای تامین بار های گرمایشی حداقل از دو دیگ هم ظرفیت استفاده شود در این صورت هر یک از دیگ ها باید به تنهایی پاسخگوی نیاز های دو سوم از بارهای گرمایشی پروژه باشند بنابراین هر دیگ 66 درصد از نیاز های را برآورده خواهد ساخت چنین انتخابی به معنای در نظر گرفتن حداقل 30 درصد ظرفیت ذخیره برای پروژه است با توجه به شرایط ویژه می توان بار ذخیره را تا 50 درصد نیز افزایش داد

مقررات و توصیه ها

• دیگ باید در سطحی تراز و محکم نصب شود
• بهتر است برای دیگ فونداسیونی حداقل به ارتفاع 10 سانتی متر از کف تمام شده احداث شود
• بهتر است که در جلوی دیگ فونلادی لوله-آتش افقی به اندازه طول دیگ فضای خالی وجود داشته باشد تا بتوان به هنگام نیاز لوله های دیگ را تعویض نمود
• بهتر است که در پشت دیگ فولادی لوله-آتش افقی به اندازه پهنای دیگ به علاوه هشتاد سانتی متر فضای خالی وجود داشته باشد
• بهتر است دیگ های فولادی بخار و دیگ های فولادی آب گرم به ترتیب حداقل 120 و 80 سانتی متر از کنار با سایر تجهیزات و دیوار فاصله داشته باشند
• حجم فضایی که دیگ آب گرم یا بخار در آن نصب می شود باید حداقل 16 برابر حجم دیگ باشد
• فاصله بالای دیگ آب گرم یا بخار از نوع یکپارچه بدون دریچه آدم رو بالای آن با ظرفیتی کمتر از یکی از مقادیر 1465 کیلو وات انرژی ورودی یا 2268 کیلو گرم در ساعت بخار یا 93 متر مربع سطح حرارتی از سقف نباید کمتر از 60 سانتی متر باشد و چنانچه دیگ آب گرم و بخار با همین ظرفیت دارای دریچه آدم رو باشد این فاصله نباید کمتر از 90 سانتی متر باشد فاصله بالای دیگ بخار پر فشار با ظرفیتی کمتر از مقادیر فوق تا سقف نباید کمتر از 90 سانتی متر باشد فاصله بالای دیگ بخار پر فشار با ظرفیتی بیشتر از مقادیر فوق تا سقف نباید کمتر از 215 سانتی متر باشد
• اگر تعدادی دیگ به صورت موازی نصب می شوند هر یک از دیگ ها باید به طور جداگامه شیر قطع و وصل داشته باشند
• دیگ های آب گرم و بخار باید مجهز به شیر اطمینان باشند
• شیر اطمینان دیگ بخار و آب گرم باید روی فشاری برابر حداکثر فشار کار دستگاه تنظیم شود
• بین دیگ و شیر اطمینان و هم چنین روی لوله تخلیه شیر اطمینان نباید هیچ نوع شیر دیگری نصب شود
• اگر زمان لازم برای تعویض هوای همه فضا های داخلی دیگ به آسانی قابل اندازه گیری نباشد باید زمان لازم برای پنج بار تعویض هوای اتاق احتراق تا اولین گذر دود فراهم شود
• خط تخلیه دیگ که شیر اطمینان فشار بر روی آن قرار گرفته است نباید بیش از 30 سانتی متر از کف فاصله داشته باشند و در عین حال باید با سر کاسه تخلیه نصب شده در کف موتورخانه نیز فاصله داشته باشد
• لوله تخلیه شیر اطمینان دیگ باید هم اندازه دهانه خروجی شیر باشد و نباید به وسیله تبدیل کوچک شود سر لوله تخلیه شیر اطمینان در سمت ریزش به سر کاسه تخلیه نباید دنده شده باشد
• برای راه اندازی اولیه دیگ باید وضعیت موتورخانه از نظر تامین هوای احتراق مورد بررسی قرار گیرد و سیستم به تدریج و آهسته پر شود پس از پر شدن سیستم باید از باز بودن کلیه شیر ها اطمینان حاصل کرد پر شدن سیستم را می توان از طریق مشاهده افزایش سطح آب در منبع انبساط کنترل کرد سیستم باید به طور کلی هواگیری شده و هم چنین شیر های اطمینان را از طریق فشردن دستی اهرم آن ها امتحان نمود پس از اطمینان از پر شدن و هواگیری سیستم می توان بر اساس توصیه های کارخانه سازنده مشعل را روشن کردنباید اجازه داد که آب تازه و گرم نشده برای مدت طولانی در داخل دیگ بماند زیرا خوردگی در اثر اکسیداسیون افزایش می یابد با روشن شدن مشعل باید مقدار افزایش دما توسط دماسنج کنترل شود دمای کمتر از 160 درجه فارنهایت در دیگ های فولادی ممکن است منجر به تقطیر در لوله ها شود بنابراین بهتر است دما تا 190 درجه فارنهایت افزایش یابد تا اکسیژن آزاد از سیستم رنده شود تا زمانی که مشعل به صورت اتوماتیک خاموش نشود نباید موتورخانه را ترک کرد.

اگر شما هم مشتاق یادگیری تخصصی و حرفه ای آموزش طراحی موتورخانه و انتخاب تجهیزات با اساتیدی مجرب هستید میتوانید در دوره های آموزشی طراحی موتورخانه و انتخاب تجهیزات ثبت نام کنید.