اشکالات موتور بادزن کندانسور

 ترجمه و اقتباس: مهندس سید مجتبی طباطبایی

در یک روز داغ تابستان 2008 که جرج بعد از کار در تمام روز روی یک دستگاه تهویه مطبوع پشت بامی، دیگر رمقی برایش باقی نمانده بود، تلفنی از جانب دوستش کارلو بیانچی صاحب رستوران معروف بیانچی در شیکاگو برای رفع عیب دستگاه تهویه مطبوع رستوران فراخوانده شد. اگر شخص دیگری غیر از کارلو با او تماس می‌گرفت، محال بود جرج با آن همه خستگی، کار را قبول کند. ولی به لحاظ دوستی دیرینه خانوادگی با کارلو بیانچی پذیرفت که سریعا خود را به  رستوران مذکور برساند.

نیم ساعت بعد جرج در رستوران بود. کارلو با دیدن جرج او را در آغوش گرفت و با لحن ملتمسانه‌ای گفت: جرج، الهی قربون شکل ماهت برم. امشب قراره مراسم نامزدی پسر دُن بارزینی به صرف شام اینجا برگزار بشه ولی دستگاه تهویه مطبوع پشت بامی رستوران خرابه و کار نمی‌کنه؛ اگه دستگاه تا موقع مراسم درست نشه افراد بارزینی دخلمو میارن.

_ نگران نباش؛درستش می‌کنم. اگه نتونستم به افراد بارزینی بگو تقصیر جرج والاچیه.

جرج بلافاصله کارش را شروع کرد؛ ترموستات را بررسی کرد که روی 72 درجه فارنهایت میزان شده بود اما درجه حرارت اتاق، 80 درجه فارنهایت بود. سوییچ بادزن ترموستات را روی fan-on گذاشت و بادزن به کار افتاد. به این ترتیب معلوم شد که جریان برق مشکلی ندارد. بعد سوییچ بادزن ترموستات را در وضعیت اتوماتیک قرار داده و به پشت بام رفت تا دستگاه تهویه مطبوع پشت بامی را که دارای کندانسور هوتا-خنک بود بازرسی کند. در حین معاینات اولیه توجهش به موتوربادزن دستگاه جلب شد که روشن بود ولی به نظر می‌آمد خیلی آهسته کار می‌کند که آن هم لحظاتی بعد به کلی از حرکت باز ایستاد؛ چند ثانیه بعد از آن هم کمپرسور به دلیل بالا رفتن بیش از حد فشار خاموش شد. جرج بر اساس تجربیاتش به خازن دستگاه مشکوک شد.

دستگاه تست خازن ( شکل 1 ) نظر او را تأیید کرد. جرج بلافاصله پس از قطع برق دستگاه، خازن کهنه را با یک خازن نو که در جعبه ابزارش داشت تعویض کرد.

می‌دانید جرج همیشه قبل از عزیمت به محل کار جعبه ابزارش را با وسایلی که حدس می‌زند به کارش می‌آیند تجهیز می‌کند؛ یک تکنسین خوب باید اینطور باشد درغیراین صورت، درحین تعمیر دستگاه به لحاظ فقدان یک قطعه یا ابزار، کارش را مکررا برای تهیه ملزومات قطع می‌کند که این یعنی اتلاف ساعت‌ها وقت و کندی کار تعمیر و نتیجه آن کاهش مشتریان در آینده است.

بعد از نصب خازن جدید، جرج دستگاه را استارت زد ولی کماکان آهسته می‌چرخید و بعد از چند دقیقه متوقف می‌شد.

موضوع داشت کم‌کم پیچیده می‌شد؛ یعنی مشکل از کجاست ؟ جرج ” آمیتر” را از جعبه ابزارش دراورد و روی سیم بادزن گذاشت و بعد دوباره استارت زد. قبلا فکر می‌کرد بادزن باید 6 آمپر برق بکشد ولی آمیتر 7 آمپر را نشان می‌داد.

حالا تصویر داشت واضح‌تر می‌شد. ولی جرج تصمیم گرفت با استادش ” پروفسور” در این مورد مشورت کند:

_ سلام پروفسور؛ شرمنده‌ام که مزاحم می‌شم. الان دارم یه واحد تهویه مطبوع پشت بامی رو که از کار افتاده تعمیر می‌کنم. اندازه گیری من نشون میده که آمپراژ فعلی دستگاه 7 آمپره در صورتی که آمپراژ طبیعی باید 6 آمپرباشه.درسته که افزایش آمپراژ چندان زیاد نیست ولی من فکر می‌کنم یه اشکالی در کاره.

_ درست فکر کردی؛ در واحدهای پشت بامی، دهشبادزن به سمت بالاست. وقتی بادزن کار می‌کنه فشار کوبشی به سمت پایین روی یاتاقان بادزن وارد میشه (شکل2). من مشکوکم که ” یاتاقان ضربه‌گیر ” ( Thrust bearing ) بادزن فرسوده شده باشه. به نظرم بادزن باید تعویض بشه.

_ فرسودگی این نوع بادزن ” بالازن ” با بادزن ” پهلوزن ” چه فرقی داره؟

_ در بادزن پهلوزن ضربه وارده به سمت پشت موتورناچیزه، اما بیشتر فرسودگی روی کف یاتاقان صورت می‌گیره چون شافت بادزن روی یاتاقان می‌خوابه. میشه گفت شافت بادزن روی زینی به اسم یاتاقان سواره! به نظر میرسه این بهترین ترکیب یاتاقان و بادزنه. پس اصلا چرا از باد زن‌های “بالازن” استفاده میشه؟

– همه کندانسینگ یونیت‌ها اول “پهلوزن ” بودن (شکل ۳). اما به مرور زمان بعضی از مردم خواهان بادزن‌های “بالازن” شدن تا هوای گرم به سمت بالا دفع بشه. با استفاده از بادزن “بالازن”، گرما به بالا دفع میشه و می‌تونیم چند تا دستگاه رو کنار هم قرار بدیم. در صورتی که در دستگاهی که بادزن “پهلوزن” داره گرما به سمت پهلو یعنی دستگاه بغلی می‌وزه و کار اونو مختل می کنه مگه این که دستگاه‌های مجاور هم درست چیده شده باشن. علاوه بر این دستگاه‌های “پهلوزن” ممکنه فضای سبز مجاور شونو با وزش هوای گرم نابود کنن. اگه قراره چند تا دستگاه کنار هم نصب بشن استفاده از دستگاه‌های “بالازن” آسونتره. البته این دستگاه‌ها باید در برابر ریزش بارون روی موتورشون و ریختن برگ و خاشاک مخصوصاً برگ‌های سوزنی مثل کاج و سرو به داخل دستگاه محافظت شن؛ مشکلی که در مورد دستگاه‌های “پهلوزن” وجود نداره. خلاصه کارخانجات محصولاتشونو با مقتضیات زمان و نوع کاربردها تطبیق دادن. خب حالا میخوای چیکار کنی؟

– میخوام موتور بادزن کندانسینگ یونیتو عوض کنم. اما باید خیلی سریع این کارو بکنم چون دیگه چیزی به غروب نمونده. خیلی ممنونم پروفسور.

جرج بلافاصله با کمپانی سازنده دستگاه تماس گرفت؛ مشخصات موتور مورد نیاز را گفت و خواست سریعاً آن را برای او بفرستند. یک ساعت بعد موتور جدید روی دستگاه نصب شد و جرج آن را استارت زد. بادزن به خوبی به کار افتاد و مشکل به کلی برطرف شد.

جرج به سالن رستوران بازگشت تا ترموستات را روی درجه صحیح قرار دهد. هوای سالن به قدری مطبوع شده بود که جرج دلش نمی آمد از آنجا خارج شود.

کارلو با چهره ای خندان جرج را در آغوش گرفت و گونه او را با صدای بلند بوسید؛ یک ماچ آبدار به سبک ایتالیایی بعد گفت :

– جرجی تو جون منو نجات دادی اینو تا عمر دارم یادم نمیره حالا میخوام خواهش کنم امشب شام اینجا مهمون من باشی

نه قربون تو باشه یه وقت دیگه. امشب دن بارزینی و همه نوچه هاش میان اینجا نمی‌خوام ریختشونو ببینم.

به نقل از مجله صنعت تاسیسات، شماره صد و نوزدهم