ماخذ: مجله ساختمان – فروردین 1397

ترجمه: مهندس داریوش فرجی

……………………………………………………………

امروزه باتوجه به پیشرفت‌های بشر در زمینه‌های مختلف، به‌ویژه آسایش حرارتی افراد در ساختمان‌ها (اعم‌از منازل، دفاتر کار، فروشگاه‌ها و . . .)، تمهیداتی قرار گرفته که از مهم‌ترین آن‌ها تهویه مطبوع است.
در این مقاله به برخی موارد مهم در خصوص تهویه مطبوع ساختمان و آسایش حرارتی طبق استاندارد برجسته تهویه مطبوع جهان، ASHRAE مطالبی ارائه می‌شود.

آسایش حرارتی:

طبق تعریف تهویه مطبوع و علاوه بر موارد مطروحه در خصوص ایجاد سرمایش و گرمایش مناسب و حتی تمیزسازی هوا (استفاده از فیلتر HEPA در بیمارستان و . . .) آسایش حرارتی افراد در ساختمان اهمیت ویژه‌ای دارد.

طبق تعریف آسایش حرارتی از ASHRAE 55 ، شرایطی است که ذهن رضایت از دمای محیط را بیان می‌کند ، زیرا با توجه به افراد مختلف و موارد متفاوتی مثل عوامل فیزولوژیکی و روانشناسی هر شخص، قانع ساختن فراد در یک محیط، کار نسبتا دشواری است.

در نتیجه برای کامل کردن بحث، عوامل زیر از عوامل مهم و تاثیرگذار بر آسایش حرارتی‌اند :

1- نرخ متابولیک
2- پوشش عایق
3- دمای هوا
4- دمای تابشی
5- سرعت هوا
6- رطوبت

1- نرخ متابولیک:

هر شخص در اثر سوخت و ساز درونی ، گرمای متفاوتی می‌تواند داشته باشد (مثلا یک فرد مسن‌تر با یک فرد جوان‌تر و حتی خانم‌ها با آقایان)

در نتیجه در اینجا واحد met مطرح می‌شود :

2- پوشش عایق:

در یک محیط که افراد متفاوتی هستند، پوشش هر شخص می‌تواند در احساس گرم یا سرد بودنش تاثیرگذار باشد، در نتیجه در این بخش نیز واحد clo استفاده می‌شود و طبق ASHRAE55 جدولی دیگر ارائه می‌شود (البته این جدول در فصل 8 هندبوک fundamental ASHRAE سال 2001 نیز آمده است و همه لباس‌ها به جز برخی موارد مثل کفش‌ها ، جوراب‌ها و . . . را می‌تواند شامل شود)

3 و 4 – دمای هوا و دمای تابشی:

دمای آسایش در تابستان و زمستان مقادیر متفاوتی داشته ، ولی مثلا برای یک شخص علاوه بر دمای مناسبی که ایجاد شده، اثر تابش خورشید نیز در نظر گرفته می‌شود که در مواقعی می‌تواند آزار دهنده نیز باشد.

5- سرعت هوا:

ممکن است شخصی در یک مکان با دمای مناسب (مثلا 20 درجه سانتی‌گراد) بایستد ولی سرعت باد بتواند برای او سرمایش بیشتری ایجاد کند.

(در اینجا سرمایش محلی و نقطه‌ای مطرح می‌شود که ایجاد آسایش حرارتی برای هر فرد ، می‌تواند توسط پنکه‌های ایستاده، جدا از سیستم سرمایش مرکزی باشد)

6- رطوبت:

در بخش سرمایش تبخیری در خصوص نمودار سایکرومتریک و منطقه آسایش مواردی بیان شد.

رطوبت نسبی طبق ASHRAE62.1 برای فضای متصرف، می‌بایست به 65 درصد یا کمتر محدود شود (زمانی که عملکرد سیستم با هوای بیرون در طراحی مشروط که نقطه شبنم و متوسط دمای خشک منطبق می‌شوند، رطوبت‌گیری هوای بیرون تحلیل میشود.)

استثنا: فضاها و ساختمان‌های خاص که رطوبت مشروط بیشتری می‌خواهند، مثل آشپزخانه، اتاق‌های شست‌و‌شوی داغ که آب گرم ساختمان را شامل می‌شود، استخرها، اتاق بیماران سوختگی شدید اتاق‌های مرکز داده و . . . (حتی نکته مهمی وجود دارد که در اتاق‌های مرکز داده ها (Date Center) که تجهیزات الکترونیکی و کامپیوترهای حساس وجود دارند ، بر خلاف دانسته عام، نیازمند رطوبت نسبی بالای 40 درصد است (بین 40 تا 60 درصد) که رطوبت بیش از حد کم، با توجه به بحث الکتریسیته ساکن و رطوبت بیش از حد با توجه به مواردی از جمله خوردگی، می‌تواند مشکل ساز باشد.