ترجمه : مهندس نیره شمشیری
ماخذ: ماهنامه اشری – نوامبر 2016

مقدار خاموش کننده و زمان تخلیه

سیستم های متداول معمولاً شامل یک یا چند مخزن مایع خاموش کننده هستند که روی سطح مورد نظر به مدت حدود 1 دقیقه اسپری می شود. مخازن اضافی فرونشاننده مایع گاهی اضافه می شود تا از وسایل بیشتری که زیر هودهای طولانی تر قرار دارند محافظت شود اما زمان اسپری همان حدود یک دقیقه است.

مطالعه نمونه: یک آتش سوزی بزرگ در رستورانی واقع در اوهایو رخ داد. با وقوع حریق در گروهی از سرخ کن ها، آتش به روغن باقیمانده در هود اگزاست و فیلترهای روغن روی سرخ کن ها گسترش یافت. سیستم اطفاء حریق متداول راه افتاد اما آتش را خاموش نکرد که احتمالاً به دلیل زمان پاشش و خاموش کننده محدود بود و آتش به سرعت در کل ساختمان قدیمی گسترش یافت.

مطالعه نمونه: یک رستوران ایتالیایی در نیوجرسی شمالی در اثر یک آتش سوزی که در یک سرخ کن عمیق در یک هود بلند رخ داده بود به کلی تخریب شد. سیستم آتش سوزی به راه افتاد اما آتش خاموش نشد؛ علت ممکن است تا حدی به دلیل خالی نشدن یکی از دو مخزن خاموش کننده باشد.
با اینکه با سیستم های جدید آب برای خاموش کردن آتش ها و حذف احتراق مجدد نامحدود است، معمولاً برای اجتناب از پرآب شدن محل تایمرهایی تعبیه می شود. تنظیمات در نظر گرفته شده 30 دقیقه برای پلنوم هود و اطفاء کانال و 15 دقیقه برای خاموش کردن سطح وسایل است؛ با این وجود، اگر آتش سوزی هنوز بعد از زمان تنظیم شده تشخیص داده نشد، تا زمانی که آشکارسازها خاموش شدن آتش را نشان دهند سیستم های جدید به کار ادامه می دهد.

تمیزکردن هود

هودهای شستشوی water-wash برای تمیزکردن سیستم های اگزاست با محلول های شوینده طراحی می شوند و  بعضی از این ها شامل اطفاء حریق نیز هستند. به نظر مؤلفان، این سیستم ها اغلب مطمئن نیستند، چون کنترل نشده اند و برای تشخیص به اجزای ذوب شونده متکی هستند.
مطالعه نمونه: در مریلند غربی، یک آتش سوزی ناشی از پخت وپز با سوخت جامد توسط یک هود خاموش نشد. آب سیستم قطع شده بود تا از نشتی آن از لوله کشی جلوگیری شود.
یک سیستم اطفاء حریق الکترونیکی جدید، تمیزکردن روزانه خودکار پلنوم هود، پشت فیلترها و کانال های پایینی با آب و سورفاکتانت را با استفاده از لوله ها و نازل هایی که برای اطفاء حریق نیز استفاده می شوند انجام می دهد. وقتی فن اگزاست هود خاموش می شود، سیستم تمیزکردن را به مدت سه دقیقه با افزودن منظم سورفاکتانت انجام می دهد.

کنترل سیستم

معمولاً با سیستم های مرسوم، یک نشانه پرچم فلزی کوچک که از یک پنجره کوچک در کابینت سیستم اطفاء حریق درزبندی شده قابل رؤیت است نشان می دهد آیا سیستم آماده کار هست یا نه. در غیر این صورت، کنترل اجزای سیستم مرسوم تنها زمانی رخ می دهد که کنترل ها و آزمایشات لازم هر 6 ماه یک بار توسط یک تکنیسین تأییدشده سیستم و هر 12 سال برای آزمایش مخزن انجام شود.

مطالعه نمونه: یک رستوران در مریلند بعد از یک آتش سوزی ناشی از روغن در یک سرخ کن چربی عمیق به کلی ویران شد. سیستم اطفاء حریق راه اندازی شد، اما هیچ خاموش کننده ای تخلیه نشد، چون سیلندر گاز در مکانیسم انتشار نصب نشد.

مطالعه نمونه: یک رستوران تازه تأسیس در مینه سوتا به دنبال خاموش نشدن حریق آشپزخانه توسط یک سیستم سنتی به کلی از بین رفت. سیستم راه افتاد اما خاموش کننده تخلیه نشده چون درزگیری که برای درزبندی سیلندر گاز برای آزادشدن مکانیسم تعبیه می شود، نصب نشده بود.
با سیستم های اطفاء حریق جدید، همه اجزا و کارکردها از جمله فشار آب، محل شیر، مقدار سورفاکتانت و … پیوسته کنترل می شود. خرابی ها روی صفحه نمایش سیستم نشان داده می شود و می توان آن ها را از راه دور از طریق مدیریت ساختمان و سایر سیستم های الکترونیکی از جمله سیستم های منتصب به اینترنت کنترل کرد. همانند سیستم های متداول، سیستم های جدید به نگهداری 6 ماهه توسط تکنیسین های تأییدشده نیاز دارند و باتری های کمکی پشتیبان باید هر دو سال یک بار تعویض شوند.

آنالیز اطمینان

سیستم های قدیمی. ابزارهای ریاضی ساده برای تحلیل اطمینان سیستم شامل یک سری اقدامات لازم مثل سیستم های اطفاء حریق سنتی وجود دارد. برخی منابع حداکثر 30 کار متوالی و کارکردهای قطعات که برای نصب، راه اندازی و اطفاء با یک سیستم سنتی معمول لازم است را توضیح می دهند. اگر هر یک از 30 اقدام متوالی و قطعات 99 درصد کار کنند، اعتبار کلی 0.99 ×  0.99 × 0.99 خواهد بود که برابر با 0.74 یا 74 % است؛ یعنی سیستم هر چهار بار یک بار خطا خواهد داشت.
مهم اینکه، بسیاری از اقدامات و قطعات لازم در سیستم های اطفاء حریق اجزای ذوب شونده هستند که یا جدا می شوند یا نه، کارتریج گاز درست نصب می شود یا نه، کابل آشکارسازی آزادانه حرکت می کند یا نه و …/ اگر هریک از این اقدامات به درستی انجام نشود، کل فرایند شکست می خورد. در واقع، هریک از کارهای لازم فاکتور اطمینان خود را دارد که می تواند با چرخه حیات تست در صورت لزوم و بهبود یابد. تلاش هایی به منظور بهبود سیستم های اطفاء حریق سنتی صورت گرفته است. یک سازنده یک ویژگی اختیاری ارائه کرده تا تعیین شود آیا یک کارتریج گاز در مکانیسم آزادسازی نصب شده یا نه، اما تائید نمی کند کارتریج تحت فشار است و این تنها یکی از اقدامات لازم برای کار سیستم است.
سیستم های جدید. در سیستم های الکترونیکی جدید قطعات کمتری وجود دارد و همان طور که توضیح داده شد، اقدامات و قطعات کلیدی پیوسته کنترل می شوند. اگر عیوب مشخص شود، شرایط هشدار با چراغ های چشمک زن نشان داده می شود و می توانند به سیستم های مدیریت ساختمان، شبکه های داده ها و سایر وسایل ارتباطی منتقل شوند.

آتش سوزی های ناشی از سوخت جامد
آتش سوزی های ناشی از پخت وپز با سوخت جامد چالش های بیشتری برای سیستم های اطفاء حریق سنتی ایجاد می کنند:
• جمع شدن روغن قطران قابل اشتعال در کانال ها، اغلب دور از نقاط تشخیص آشکارسازی اجزای ذوب شونده؛
• نقطه شعله وری نسبتاً پایین و دمای احتراق روغن قطران
• قدرت حریق های روغن قطران که به سرعت گسترش یافته یا در کانال ها مستقیم شعله ور می شود؛
• مقدار محدود خاموش کننده و زمان تخلیه برای خاموش کردن آتش و
• نبودن ابزار برای قطعه خودکار سوخت در حال سوختن

مطالعه نمونه: در رستورانی در میسوری با حفره باربکیو با سوخت چوب، یک حریق روغن و روغن قطران در کانال مشتعل شد. سیستم حریق به راه افتاد اما آتش را خاموش نکرد.

مطالعه نمونه: در اثر یک آتش سوزی با منشأ فر پخت نان و پیتزا با سوخت چوب و گاز، آسیب گسترده ای به یک رستوران ایتالیایی و سایر ساختمان های مجاور وارد شد. فر زیر یک هود با یک سیستم اطفاء حریق سنتی بود، اما اجزای ذوب شونده سیستم را به راه نیانداختند و سیستم دستی هم راه نیافتاد. آتش فر را شعله ور کرد، در هود گسترش یافت و به کانال ها رسید و به فضای اداری طبقه دوم و بام آسیب زد.
سیستم های هیبریدی. برای تقویت تأثیر سیستم سنتی، چندین سازنده سیستم های اطفاء حریق هیبریدی را ابداع کرده اند. یک سیستم، خاموش کردن با آب پس از راه اندازی و تخلیه ماده شیمیایی مرطوب را انجام می دهد، اما مقدار ثابتی ماده خاموش کننده و زمان تخلیه محدود را حفظ می کند.

خلاصه

اطمینان سیستم های اطفاء حریق قدیمی با چند عامل از جمله تشخیص اجزای ذوب شونده غیرمطمئن؛ مقدار خاموش کننده محدود؛ زمان تخلیه کوتاه؛ ناتوانی اجزای ذوب شونده برای تشخیص سریع حرکت حریق و مسئله اطمینان سری بسیاری از اقدامات متوالی لازم برای نصب، راه اندازی و اطفاء کاهش می یابد.
خوشبختانه، سیستم های اطفاء حریق الکترونیکی جدید برای مقابله با محدودیت های سیستم های قدیمی موجود است.
مؤلفان سیستم های اطفاء حریق الکترونیکی مخصوص برای آشپزخانه های دارای سوخت جامد که خطر آتش سوزی در آنها بیشتر است و نیز آشپزخانه های صنعتی در ساختمان های چندطبقه که خطر آسیب بیشتر است را توصیه می کنند.
بدون توجه به تأثیر سیستم های اطفاء حریق، اداره و نگهداری برای جلوگیری از حریق مهم است. اوارت دریافت از هر 5 مورد حریق در تاسیسات خوراکی و آشامیدنی یک مورد خرابی در تمیزکاری دیده شده که در کمک به اشتعال آتش سوزی نقش داشت.

شکل 5. عکس مأمور آتش نشانی که نشان می دهد سیلندر گاز در مسیر مکانیسم نصب نشده است.